طی سال های دهه ١٩۵۰، آمریکا هر روز در ترس از فلج اطفال زندگی می کرد. اضطراب و آشفتگی فراگیر بود چرا که نه پیشگیری در میان بود و نه درمان.
تقریبا همه سطوح جامعه آمریکایی – والدین، کودکان، پزشکان، افراد نامدار و مشهور، رسانه ها، رهبران سیاسی و سازمان های غیرانتفاعی در مبارزه و ریشه کن کردن فلج اطفال در ایالات متحده نقش داشتند. ولی نوآوری و درس های آموخته بود که مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها (CDC) را قادر ساخت تا مبارزه علیه این بیماری را در سرتاسر جهان گسترش دهد.
فلج اطفال با نام علمی پولیومیلیتیس، ویروسی است که به دستگاه عصبی مرکزی حمله می کند و می تواند منجر به فلجی دائم یا حتی مرگ شود. سرایت این ویروس میان نوزادان و کودکان رایج تر است.
ترس میان کودکان
در سال های دهه ١٩۵۰، شیوع ویروس پولیو در تابستان ده ها هزار کودک را تحت تاثیر قرار داد. سواحل و استخرها، سینماها و زمین های ورزشی بسته شدند. پدر و مادرها از فرزندان شان خواستند از مکان های پر جمعیت دور بمانند. فلج اطفال در آمریکا در سال ١٩۵٢ به اوج همه گیری رسید و ۵۷٫۶٢۸ مورد ابتلا، ٢١٫۶۶٩ مورد فلجی، و ٣٫١۷۵ مورد مرگ و میر به جا گذاشت.
دیوید م. اوشینسکی، نویسنده کتاب فلج اطفال: یک داستان آمریکایی و مدیر برنامه علوم انسانی پزشکی دانشگاه نیویورک می گوید: “به خاطر دارم وقتی پسر بچه ای در نیویورک بودم و وقتی به مدرسه برمی گشتیم، بچه هایی را روی صندلی چرخدار یا با عصا می دیدیم. و گاهی اوقات میز مدرسه خالی می ماند و می دانستیم که آن بچه دیگر بر نخواهد گشت.”
اقدام ریاست جمهوری
اگرچه فلج اطفال میان بزرگسالان جوان و افراد مسن تر نادر بود، ده ها سال پیش از همه گیری ١٩۵٢، پرزیدنت فرانکلین دلانو روزولت به فلج اطفال مبتلا شده بود. او در سال ١٩٢١ در ٣٩ سالگی به این بیماری که او را دائم فلج کرد و از پا انداخت، مبتلا شد. در سال ١٩٣۸، روزولت به عنوان رئیس جمهوری، بنیاد ملی برای فلج اطفال که اکنون تحت عنوان مارچ آو دایمز شناخته می شود، را برای مبارزه با این بیماری راه اندازی کرد.
ارتشی از داوطلبان با جمع آوری سکه های ده سنتی به این بنیاد برای تامین هزینه واکسن، پژوهش، و چشمگیرترین آزمایش های بالینی در تاریخ آمریکا، و چاپ پوسترها با تصویر کودکان مبتلا کمک کردند. دیگر کارزارهای رسانه ای افراد مشهور مانند الویس پریسلی و ماریلین مونرو را به تصویر کشیدند.
به نوبه خود، روزولت از طریق پیام های رادیویی از مردم خواست به ریشه کن کردن فلج اطفال کمک کنند.
ره گشایی برای دستیابی به یک واکسن
ایزابل مورگان، یک دانشمند با استعداد در سالهای دهه ١٩۴۰ برای کشف واکسن به پژوهشگران فلج اطفال در دانشگاه جانز هاپکینز پیوست. اگرچه او بعدها برای بزرگ کردن فرزندانش این تیم را ترک کرد، تحقیقات و مشارکتش با مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها، دکتر جوناس هالک از دانشگاه پیتسبرگ را قادر ساخت در سال ١٩۵۴ به نخستین واکسن فلج اطفال درست کند.
برای آزمایش کارآیی این واکسن، داوطلبان بنیاد روزولت سازکاری را برای انجام آزمایش های بالینی دوسوکور در سراسر آمریکا سازماندهی کردند، که در آن تقریبا یک میلیون دانش آموز یا با واکسن و یا با دارونما تزریق شدند. این واکسن برای استفاده در ایالات متحده در ١٢ آوریل ١٩۵۵ مجوز توزیع دریافت کرد.
کمی پس از آن، کارزارهای واکسیناسیون در سراسر کشور گسترش یافتند، اقدامات حیاتی برای کنترل کیفیت جهت حصول اطمینان از ایمن سازی کودکان شناسایی شدند، و مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها نظارت بر این بیماری را به ماموریت های خود افزود.
یکشنبه های سابین
با کمک های مالی بنیاد روزولت، دکتر آلبرت سابین جهت توسعه یک واکسن خوراکی کم هزینه و آسان مصرف، در سال های دهه ١٩۶۰ با مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها همکاری کرد.
بزرگسالان آمریکایی یکشنبه های سابین را به یاد دارند. این برنامه واکسیناسیون داوطلبانه، میلیون ها کودک را در سراسر کشور به صف درآورد و واکسن مایع نجات بخش سابین را همراه با یک حبه قند به آنها داد.
همه آنها گفتند که این تلاش ها سبب شدند تا ویروس پولیو که منشا طبیعی دارد، تا سال ١٩۷٩ ریشه کن شود.
از سالک و سابین به عنوان قهرمانان آمریکایی یاد می شود چرا که آنها پدر و مادرهای آمریکایی را از “هراس فوق العاده ای” رها کردند. دکتر استیفن کوچی، متخصص مصون سازی در مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها گفت: “بیماری فلج اطفال هیچ مرزی میان دارا و ندار نمی شناخت و همه را به طور یکسان مبتلا می کرد.”
ولی کار مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها در اینجا به پایان نرسید.
مبارزه با فلج اطفال جهانی می شود
پس از اینکه مجمع جهانی بهداشت به اتفاق آرا از یک قطعنامه برای ریشه کنی این بیماری در جهان حمایت به عمل آورد، ایالات متحده به راه اندازی ابتکار ریشه کنی جهانی فلج اطفال در سال ١٩۸۸ یاری رساند.
بنیاد بیل و ملیندا گیتس، روتاری اینترنشنال، یونیسف و سازمان بهداشت جهانی (WHO) دیگر شرکای این ابتکار هستند. از سال های دهه ١٩٩۰ به این سو، کنگره ایالات متحده صدها میلیون دلار به مراکز کنترل و پیشگیری بیماری ها برای مبارزه و ریشه کنی فلج اطفال اختصاص داده است.
از ٢۰١۸ به این سو، کمتر از ٣۰ مورد ابتلای طبیعی به این بیماری، فقط در دو کشور افغانستان و پاکستان گزارش داده شده است. هدف رساندن این آمار به صفر است.
