در چند سال گذشته تغییری در هنر اویغور به وجود آمده است. مجموعه پیچیده سنت‌ها و هنرهای اجرایی که در طول نسل‌ها تکامل یافته، غم انگیز‌تر شده است.
میسر عبدالهد هندان، شاعر اهل غولجا در منطقه خودمختار اویغور سین کیانگ که اکنون در ترکیه زندگی می‌کند، در مارس ۲۰۲۱ در پادکست WEghur Stories گفت: “گاهی نمی‌توانم غم خود را کنترل کنم و چیزی واقعاً افسرده کننده می نویسم”.
هندان و دیگر هنرمندان اویغور به سیاست‌های جمهوری خلق چین (PRC) که فرهنگ اویغور را تهدید می‌کند و اویغورهایی را که در خارج از کشور زندگی می کنند از بازگشت به وطن خود می ترسانند، پاسخ می دهند.
جمهوری خلق چین در حال ارتکاب جنایات علیه بشریت و نسل کشی در استان سین کیانگ است، و از ۲۰۱۷ بیش از یک میلیون اویغور و اعضای دیگر اقلیت های قومی را بازداشت کرده است، به کار اجباری واداشته و به عقیم سازی گسترده رو آورده است.
It’s something beyond translation. Thanks, Josh. https://t.co/yttFdNUUmu
— Hendan (@Muyesser_Hendan) January 18, 2021
هندان در ماه سپتامبر در میزگردی درباره شعر اویغور در تبعید گفت که آثار هنرمندان اویغور تجربه پیچیده آنها را بازتاب می کند. “لطفاً آنچه را که می نویسیم نه فقط به عنوان شعر، بلکه به عنوان صدای مردم ستمدیده؛ نه فقط به عنوان یک فریاد برای کمک، بلکه به عنوانی شجاعتی تلقی کنید که برای آزادی مبارزه می کند.”
برای هندان، این به معنای نوشتن شعر درباره احساساتی است که این بحران به وجود آورده است. او همچنین رمانی را به نام خداحافظ، خورشید بر اساس بازداشت جمعی اویغورها و اعضای دیگر گروه های اقلیت مذهبی و قومی در سین کیانگ توسط جمهوری خلق چین نوشته است.
مقدس میجیت، استاد دانشگاه و هنرمند اویغور ساکن فرانسه و میزبان پادکست WEGhur می‌گوید که اویغورها در سراسر جهان از نظر عاطفی به سرزمین نیاکان خود وابسته هستند و هنر به بسیاری از آنها کمک می‌کند تا با رویدادهایی که در آنجا اتفاق می‌افتد احساس ارتباط داشته باشند.
Honored to create the cover artwork for the new report of @UyghurProject with @OxusSociety.
“No Space Left to Run: China’s Transnational Repression of Uyghurs”
Read the report: https://t.co/PEySDkzP3V pic.twitter.com/bKZ4z08isH— yettesu (@YetteSu) July 15, 2021
برخی از هنرمندان اویغور از ترس اقدامات جمهوری خلق چین علیه بستگانشان در داخل کشور با یک نام مستعار فعالیت می کنند. یکی از این افراد، هنرمند دیجیتالی یت سو است که از تصاویر شوم مانند تصویر بالا، با بازوهایی که از نقشه جمهوری خلق چین بیرون آمده اند استفاده می کند تا وضعیت اسفناک اویغورها را برجسته سازد. آثار هنری او سرکوب فراملی جمهوری خلق چین، از جمله بازگرداندن اجباری اویغورها به کشور و همچنین سایر تلاش ها برای خاموش کردن صدای آنها و متوقف کردن فعالیتشان را به تصویر می کشد.
گلدانه سلیمجان، استاد دانشگاه سیمون فریزر در کانادا، پلتفرم چند رسانه ای کمپ آلبوم را تأسیس کرد تا مردم سین کیانگ بتوانند بدون ترس از واکنش جمهوری خلق چین آثار هنری و شعرهایشان را به آن ارسال کنند. هدف این پروژه تقویت همبستگی میان اویغورها و سایر جوامع مسلمان ساکن خارج از چین است.
سلیمجان که در گذشته از نام مستعار یی شیائوکو استفاده می کرد، در مصاحبه ای در فوریه ۲۰۲۰ گفت: “برای اعضای گروه های اقلیت که برای مدت طولانی از صدا و آزادی محروم بوده اند، هنر راهی برای توانمندسازی و نمایندگی خود است. حتی در دشوارترین شرایط، هنر زمینه ای برای تمسخر قدرت و اقتدار فراهم می سازد و به مردم در تحمل آن کمک می کند.”