The main hall of a medieval synagogue showing conservation project in progress (© Yusuf Tuvi)
اصلی سالن اصلی کنیسه Etz Hayim تعمیر و بازسازی می شود. (© Yusuf Tuvi)

با یک کمک اولیه از سوی ایالات متحده، کارشناسان ترمیم و حفاظت از آثار تاریخی در ترکیه در حال تعمیر یک کنیسه تاریخی در منطقه ازمیر هستند. کنیسه Etz Hayim که چندی پیش در آستانه فروپاشی بود به زودی از دانش پژوهان و گردشگران استقابل خواهد کرد.

چندی از معنادارترین رویدادها در تاریخ مذهب یهودیت در ازمیر رخ دادند. نسیم بنکویا، مدیراین پروژه گفت: “بقای این کنیسه خاص و ثبت آن در فهرست مکان  های میراث جهانی برای جامعه یهودی ترکیه مایه افتخار است. ایجاد یک مقصد فرهنگی و گردشگری جدید در شهر وضعیت جامعه یهودیان را تحکیم و تقویت می کند.”

یهودیان از قرن پنجم پیش از میلاد مسیح در ازمیر حضور داشته اند. بزرگترین هجوم یهودیان به امپراتوری عثمانی در اواخر قرن پانزدهم هنگامی رخ داد که یهودیانی که از اسپانیا و پرتغال اخراج شده بودند در ازمیر مستقر شدند. یهودیان ازمیر با همزیستی مسالمت آمیز با همسایگان مسلمان خود بیش از ۳۰ کنیسه ساختند، از جمله بسیاری با ویژگی های معماری اسپانیایی- یهودی.

از این ۳۰ کنیسه فقط ۱۳ بنا باقی مانده است و همه آنها رو به تخریب هستند. مرمت کنیسه Etz Hayim  با اهدای یک کمک هزینه ۷۳ هزار دلاری از سوی صندوق سفیران وزارت امور خارجه ایالات متحده برای حفاظت از آثار فرهنگی برای تعمیر این ساختمان امکان پذیر گشت. (وزارت امور خارجه ایالات متحده از طریق صندوق سفیران برای حفاظت از آثار فرهنگی از سال ۲۰۰۱ تاکنون از هزار پروژه مشابه در ۱۳۳ کشور پشتیبانی کرده است.)

Decorated ceiling and painted beams of Etz Hayim synagogue (© Yusuf Tuvi)
کنیسه Etz Hayim قبل از آغاز تعمیرات. (© Yusuf Tuvi)

اعتقاد بر این است که Etz Hayim قدیمی ترین کنیسه ازمیر است و احتمالاً به قرن چهاردهم یا پانزدهم برمی گردد. این کنیسه در اواسط قرن نوزدهم بازسازی شد. تعمیر و ترمیم آن بخشی از اقدامات گسترده تر موسوم به پروژه میراث یهودی ازمیر است که هدف آن ضمن ایجاد یک موزه زنده میراث یهودی و یک مرکز فرهنگی، بازسازی کنیسه های بیشتر است.

اما اولین و فوری ترین کار بر پا نگه داشتن کنیسه Etz Hayim بود. تمام مجموعه اشیاء یهودیکا از آن مکان بیرون برده شده بودند تا تکیه گاه های بیشتری به کف ساختمان اضافه شود. شهرداری مجوزهای لازم را برای نجاری و تعمیر پستوی تورات و بیما (سکویی منبر مانند برای خواندن تورات و هفتره در شبات و در طول جشنواره ها) صادر شده بود. سپس، دیوارها برای جلوگیری از پوسیدگی با رنگ محافظ رنگ شدند و کنیسه تمیز شد.

این پروژه که چندین سال به طول انجامید با هدف حفظ تمامیت سبک معماری ساختمان انجام گرفت. بنکویا و دستیارانش تحقیقات خود را بر اساس تجربه و داده های جمع آوری شده در طول عملیات استوارسازی کف ساختمان انجام دادند، مصالح را تجزیه و تحلیل کردند و طرح بازسازی کنیسه را ارائه دادند.

در حدود سه ماه دیگر کنیسه به روی بازدید کنندگان باز خواهد شد.

با افتتحاح مرکز میراث یهودی ازمیر- مجموعه ای از ده سایت تاریخی یهودی ازجمله کنیسه  Etz Hayim، گفتگوهای میان فرهنگی، پژوهش و گردشگری فرهنگی امکان پذیر خواهند شد.

تحکیم ائتلاف ایالات متحده و ترکیه

علاوه بر حمایت از منطقه ازمیر، ایالات متحده و ترکیه در ۱۹ ژانویه توافقنامه ای را برای جلوگیری از واردات غیرقانونی اموال منقول فرهنگی و تاریخی به ایالات متحده امضا کردند.

قاچاق اموال فرهنگی در یک بازار بین المللی پر سود برای آثار باستانی رونق دارد و توسط گروه های جنایتکار و تروریستی سازمان یافته فراملی هدایت می شود. دیوید ساترفیلد، سفیر ایالات متحده هنگام امضای این توافقنامه گفت که سرقت چنین اقلام، به ویژه در ترکیه برای “پیوند بین تمدن های مختلف که هر یک در تاریخ کشور و جهان تأثیر چشمگیری داشتند” ویرانبار بوده است.

او گفت: “توافق امروز نشان دهنده تعهد مشترک ایالات متحده و ترکیه برای حصول اطمینان از حفاظت از میراث ترکیه و دسترسی نسل های آینده به آن است.”