اعلامیه جهانی حقوق بشر چنین آغاز می شود: “همه انسان ها آزاد زاده شده و در حرمت و حقوق با هم برابرند.” چه به زبان های آبخاز و زولو، و چه به هر زبان دیگری که خوانده شود، این اعلامیه نماینده میراث مشترک تمامی انسان ها است.
این درست است که اندیشمندان از همه قاره ها در تدوین این بیانیه اساسی حقوق بشر دست داشتند، و این نیز درست است که روز حقوق جهانی بشر که در دهم دسامبر برگزار می شود، تاریخی است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلامیه را مورد تصویب قرار داد.
شما حقوق بشر را چگونه تعریف می کنید؟
در نخستین جلسه سازمان ملل متحد در سال ۱٩۴۵، ریکاردو الفارو از پاناما، نخست لایحه ای را برای حقوق بین المللی بشر پیشنهاد کرد. از کمیسیون نوبنیاد حقوق بشر سازمان ملل متحد خواسته شد تا پیش نویس چنین لایحه ای را تهیه کند. این کار کوچکی نبود. این سند برای آن که با موفقیت قرین باشد می بایست هم جوهر آنچه را که ما “حقوق بشر” می نامیم در خود تجسم می بخشید و هم از پذیرش آن توسط جامعه گوناگون جهانی اطمینان حاصل می کرد. النور روزولت، بانوی اول پیشین ایالات متحده، زنی که ریاست کمیسیون را به عهده داشت، از این چالش ها برآشفته نشد. او گفت: “ما در حال ساختن تاریخ خود هستیم. امیدوار بودن از ناامید بودن، کوشیدن از نکوشیدن هوشمندانه تر است.”
گروهی متشکل از دیپلمات های تراز اول کار خود را آغاز کرد. قوانین اساسی همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد و دیگر اسناد مورد بحث، بررسی و موشکافی قرار گرفتند. شارل اچ. مالک از لبنان هوادار سرسخت حقوق طبیعی بود. ژانگ پنگ ژون از چین به نگرش کنفسیوسی اعلامیه کمک کرد. حقوق دانان، جان همفری از کانادا و رنه کاسن از فرانسه، متن اولیه را تهیه کردند.
نمایندگان از تمامی نقاط جهان سند را پیراسته ساختند. نمایندگان آمریکای لاتین برای شمول اعلامیه بر حقوق اجتماعی- اقتصادی به استدلال پرداختند. هیئت نمایندگی مصر در تقویت جنبه جهانی آن موثر بود. و هند، جمهوری دومینیکن و دانمارک برای به رسمیت شناختن حقوق زنان مبارزه کردند.
بحث ها طی بیش از هشتاد جلسه ادامه یافتند. بیش از ۱۶۰ اصلاحیه مورد بحث قرار گرفتند. سرانجام، اتفاق نظر حاصل گردید.
مالک در حالی که اعلامیه را برای رای نهایی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه می کرد گفت: “هزاران فکر و دست به شکل گرفتن آن یاری داده اند،” و سکوتی بر اجتماع دیپلمات ها و خبرنگارانی که ناظر بودند سایه افکند.
در پایان این اجلاس، ۴۸ کشور اعلامیه را به تصویب رساندند و هیچ رای مخالفی داده نشد. اعلامیه در مواد سی گانه خود نوید حقوق بنیادین اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و مدنی را در بردارد و یک زندگی رها از نیاز و ترس را وعده می دهد.
میراث ماندگار اعلامیه حقوق بشر
تاثیر اعلامیه حقوق بشر عمیق بوده است. اعلامیه بستر و تکیه گاه اصلی حقوق بین المللی را تشکیل می دهد. قوانین اساسی کاستاریکا، السالوادور،هاییتی و اندونزی، اردن و کشورهای دیگر، زبان بیانیه را در متن خود وارد ساخته اند.
شاید مهمتر از آن این باشد که اعلامیه حقوق بشر همچنان به الهام بخشیدن به مردان و زنان در همه جا ادامه می دهد. نلسون ماندلا از آفریقای جنوبی، پنجاه سال پس از تصویب اعلامیه چنین اندیشید: “برای کسانی که ناگزیر بودند به خاطر رهایی خود بجنگند … اعلامیه جهانی حقوق بشر بر حقانیت هدف ما مهر تایید گذاشت.”
قهرمانان حقوق بشر، از آنگ سان سوچی برمه ای گرفته تا شیرین عبادی از ایران، به اعلامیه حقوق بشر هم به عنوان یک راهنما و هم یک دعوت به اقدام اشاره کردند. اعلامیه جهانی حقوق بشر هفتاد و پنج سال بعد از تصویب، جایگاه خود را به عنوان یک بیانیه معتبر در رابطه با حقوقی که همه در آن سهیم هستیم همچنان حفظ کرده است.
ببینید چگونه می توانید حقوق بشر را در جامعه خود پیش ببرید و روز حقوق بشر را همراه با جهان در توئیتر گرامی بدارید.