دو مرد در کافی نت نشسته اند، یكی روی لپ تاپ كار می كند، دیگری با تلفن صحبت می كند. (© Vahid Salemi/AP Images)
یک کافی نت در تهران در ۲۰۱۹. ایرانی ها باید برای دور زدن سانسورهای رسمی راه حل پیدا کنند. دولت دسترسی به رسانه های اجتماعی محبوب را محدود می کند. (© Vahid Salemi/AP Images)

آزادی مطبوعات در سراسر جهان به اینترنت باز، قابل اعتماد و ایمن متکی است.

در روز جهانی آزادی مطبوعات ۲۰۲۱، سی امین سالگرد اعلامیه ویندهوک، سندی که توسط گروهی از روزنامه نگاران آفریقایی در سمینار ۱۹۹۱ یونسکو در ویندهوک، نامیبیا تدوین و امضا گشت، گرامی داشته می شود.

تاریخ تصویب این سند در سوم ماه می، به روز جهانی آزادی مطبوعات تبدیل شد.

یونسکو با برسمیت شناختن تغییر و تحول رسانه ها، بر اصول و مبانی اعلامیه ویندهوک – و اثر عمومی خوب اطلاعات – تأکید می کند و خواستار یک اینترنت باز برای ممکن ساختن جریان آزاد اطلاعات شده است.

اما در بسیاری از کشورها، مبارزه برای دسترسی به اینترنت باز همچنان ادامه دارد.

سانسور و سرکوب اینترنت به اشکال مختلفی صورت می گیرد. جمهوری خلق چین (PRC) به طور مرتب کلمات، عبارات و اسامی منتشر شده در اینترنت که ضد کمونیست و ضد دولت تلقی می شوند را سانسور کرده، و همچنین دسترسی به بسیاری از وب سایت ها را محدود می سازد.

قطعی اینترنت و محدودیت شبکه های اینترنتی که توسط دولت اعمال می شود، آزادی بیان را از جمله برای کارکنان رسانه ای پایمال می کند. در ونزوئلا، دولت از قطعی برق و اینترنت برای جلوگیری از دسترسی به اطلاعات و کنترل ناآرامی های احتمالی سیاسی استفاده می کند.

در کوبا، دولت دسترسی به اینترنت را در کشور محدود کرده است تا از رسانه ها و روزنامه نگاران مستقل در گزارش سرکوب دولت جلوگیری کند.

دستی که یک تلفن همراه را جلوی صفحه کامپیوتر نگه داشته، و هر دو صفحه یک هشدار را نشان می دهند. (© Wong Maye-E/AP Images)
“هشدار! شما نمی توانید به این وب سایت متصل شوید زیرا در لیست سیاه قرار دارد” روی صفحه یک کامپیوتر و یک تلفن هوشمند در پیونگ یانگ، کره شمالی در ۲۰۱۵. (© Wong Maye-E/AP Images)

سازمان هایی مانند Access Now و ائتلاف آزادی آنلاین برای گسترش آزادی اینترنت و احترام به آزادی بیان را برای همه افراد در سراسر جهان فعالیت می کنند.

ائتلاف آزادی آنلاین گروهی متشکل از ۳۲ دولت از جمله ایالات متحده است که از آزادی اینترنت حمایت به عمل می آورند و برای تضمین آزادی بیان، تشکیل انجمن، اجتماعات و حفظ حریم خصوصی آنلاین برای همه و در همه جا کار می کنند.

در بیانیه ماموریت این گروه آمده است: “در زمانی که سرکوب اینترنت رو به افزایش است و سیاست های مربوط به آن به یکی از مسائل بسیار جدی بین المللی تبدیل شده است، ائتلاف آزادی آنلاین نقشی حیاتی در ارتقاء ارزش های دموکراسی و حقوق بشر آنلاین ایفا می کند.”

Access Now  یک سازمان غیردولتی است که از آزادی اینترنت در سراسر جهان حمایت و از آن دفاع می کند. گزارش Keep It On ۲۰۲۰  [PDF, 6 MB]این سازمان ۱۵۵ مورد قطعی اینترنت در جهان که مانع دسترسی شهروندان به اطلاعات و مطبوعات آزاد شدند را مستند می کند.

خط تلفن این سازمان غیر دولتی که شبانه روزی و در هفت روز هفته در دسترس است فعالان، روزنامه نگاران و مدافعان حقوق بشر را در همه قاره ها (به استثناء جنوبگان) قادر می سازد سرکوب اینترنتی را گزارش و مستند کنند.

Access Now می گوید: “طی ده سال گذشته، طیف کامل حقوق بشر اکنون از طریق اینترنت فعال، تسهیل و قابل دسترسی است. ما آماده هستیم تا همزمان با ظهور فناوری های نوین به آنها بپردازیم و پیامدهای آن را برای حقوق بشر مطرح کنیم.”