برنامه فولبرایت – برترین برنامه مبادله آموزشی بین المللی دولت ایالات متحده، به دانشجویان، دانشمندان، پژوهشگران، استادان دانشگاه، هنرمندان و کارشناسان حرفه ای آمریکایی و بین المللی این فرصت را می دهد که به حل مشکلات جهانی بپردازند.
این برنامه سالانه هشت هزار بورسیه برای مطالعه، آموزش و انجام تحقیقات اعطا می کند. از زمان تأسیس این برنامه، ۴۰۰ هزار نفر از بیش از ۱۶۰ کشور در آن شرکت کرده اند. شرکت کنندگان آمریکایی در مؤسسات میزبان در خارج از کشور مطالعه و تدریس می کنند و یا تحقیقات تخصصی انجام می دهند، در حالیکه شرکت کنندگان بین المللی در کالج ها و دانشگاه های ایالات متحده به تعامل می پردازند. شرکت کنندگان از همه اقشار جامعه و از طریق یک برنامه کاربردی رقابتی و بر اساس صلاحیت و شایستگی انتخاب می شوند.
رالف اچ ووگل در مقاله خود با عنوان “ساخت برنامه فولبرایت” می نویسد: “یک استاد دانشگاه آکسفورد برنامه فولبرایت را به عنوان بزرگترین و مهمترین جنبش دانشمندان در سرتاسر جهان از زمان فتح قسطنطنیه در ۱۴۵۳ توصیف کرد.”
تأسیس برنامه فولبرایت
برنامه فولبرایت پس از جنگ جهانی دوم توسط کنگره ایالات متحده با هدف پیشگیری از درگیری های آینده با ایجاد فرصت برای تبادل ایده و ایجاد ارتباط با شهروندان سایر کشورها برای شهروندان ایالات متحده پایه گذاری شد. پرزیدنت هری اس. ترومن مصوبه این طرح را در اول اوت ۱۹۴۶ امضا کرد.
هر سال کنگره ایالات متحده بودجه ای را به وزارت امور خارجه برای حمایت از برنامه فولبرایت اختصاص می دهد. امروزه بسیاری از دولت های دیگر نیز به طور قابل توجهی در این برنامه مشارکت می کنند. بودجه اضافی از سوی مؤسسات آموزش عالی آمریکا و کشورهای خارجی، سازمان های غیر دولتی، سازمان های خصوصی، شرکت ها و اهداکنندگان شخصی تأمین می شود.
وزارت امور خارجه این برنامه را تحت دستورالعمل های تعیین شده توسط هیئت بورسیه خارجی فولبرایت که از سوی رئیس جمهوری منصوب می شود، مدیریت می کند.
ووگل در مقاله خود توضیح می دهد که تصمیماتی که توسط اولین هیئت مدیره اتخاذ شدند، پایه هایی بودند که این برنامه بر اساس آن شکل گرفت. او می نویسد: “در حالیکه فولبرایت شکل می گرفت، کمتر نشانی از این بود که این برنامه روزی توسط بسیاری به عنوان برترین برنامه مبادلات بین المللی تلقی خواهد شد.”
به گفته ووگل، مذاکره موافقتنامه با دولت های مشارکت کننده و ایجاد کمیسیون های دو ملیتی در خارج از کشور در پذیرش زودهنگام مبادلات نقش مهمی داشتند. امروزه کمیسیون های دوملیتی فولبرایت در ۴۹ کشور جهان اولویت های این برنامه را توسعه می دهند. ایالات متحده و دولت های میزبان مربوطه به طور مشترک کمیسیون ها را تأمین مالی می کنند و هیئت های متشکل از شهروندان آمریکایی و کشورهای شریک مدیریت آنها را بر عهده دارند. در کشورهای بدون کمیسیون فولبرایت، بخش روابط عمومی سفارت آمریکا بر این برنامه نظارت دارد. چندین سازمان غیرانتفاعی اجزای مختلف این برنامه را در ایالات متحده به نمایندگی از وزارت امور خارجه اداره می کنند.
توسعه برنامه فولبرایت
در ۱۰ می ۱۹۵۱، ترومن در نامه ای به رئیس هیئت بورسیه گفت که برنامه فولبرایت “به همه ما کمک می کند تا بیش از همیشه درک بهتری از یکدیگر پیدا کنیم،” و در عین حال به طور مؤثر با “تحریف شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی” در دوازده کشور شرکت کننده در آن زمان (بلژیک، برمه، فرانسه، یونان، ایران، ایتالیا، هلند، نیوزلند، نروژ، فیلیپین، بریتانیا و ایالات متحده) مبارزه کنیم.
در اواخر سال های دهه ۱۹۵۰، چهل کشور در این برنامه مشارکت می کردند.
در ۲۷ ژانویه ۱۹۵۸، پرزیدنت دوایت آیزنهاور خواستار گسترش مبادلات فولبرایت شد و گفت که “اطلاعات و آموزش نیروهای قدرتمندی برای حمایت از صلح هستند.”
بعدها، پرزیدنت جان اف کندی اهمیت این برنامه را قویاٌ تایید نمود و گفت که بسیاری از دانش آموختگان فولبرایت روابط میان کشورها را در “بازار مشترک” امور آموزشی، علمی و فرهنگی تحکیم کرده اند. او افزود: “من معتقدم که این یکی از زمینه های امید در روابط خارجی ما است، و زمینه ای است که باید به طور فزاینده ای به عنوان یکی از اجزای اصلی در سیاست خارجی ما گنجانده شود.”
در ۲۰۲۱، فولبرایت ۷۵ مین سالگرد تأسیس خود را جشن می گیرد. این برنامه با ارائه فرصت های مبادله در تعداد محدودی از کشورها آغاز شد و امروزه در بیش از ۱۶۰ کشور جهان فعالیت دارد.
درهای باز
دانش آموختگان فولبرایت به جوامع خود و جهان خدمت کرده اند. چندی از آنها عبارتند از:
- ۴۰ رئیس جمهوری یا سران دولتی فعلی یا سابق.
- ۶۰ برنده جایزه نوبل.
- ۸۹ برنده جایزه پولیتزر.
- بسیاری دیگر از رهبران در خدمات عمومی، کسب و کار، علم ، آموزش و هنر.
دانش آموختگان فولبرایت موفق عبارتند از خوان مانوئل سانتوس، رئیس جمهوری سابق کلمبیا که در سال ۲۰۱۶ برنده جایزه صلح نوبل شد؛ توماس پیکرینگ، دیپلمات و سفیر سابق ایالات متحده در سازمان ملل متحد؛ مورخ جان هوپ فرانکلین؛ نویسندگان جان اشتاین بک، مایا آنجلو و سیلویا پلاث؛ ریکاردو جیاکونی، فیزیکدان و برنده جایزه نوبل در ۲۰۰۲؛ جان لیثگو، بازیگر ؛ رُنه فلمینگ، خواننده سوپرانوی اپرا؛ دیل چیهولی، هنرمند شیشه ساز؛ و دانیل لیبسکیند، معمار.
بسیاری از دانش آموختگان فولبرایت در زمینه تخصصی خود رد پای مهمی به جا گذاشته اند و اغلب از تأثیر مثبتی که مبادلات بر زندگی و جوامع آنها داشته اند، صحبت می کنند.
سوفیان اسراروی ۲۷ ساله از مراکش در برنامه دستیاری آموزش زبان خارجی فولبرایت شرکت کرد، و در حین تحصیل در کالج بِنِت در گرینزبورو، کارولینای در سال تحصیلی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ ، زبان عربی تدریس می کرد. او به مراکش بازگشت و اکنون به عنوان معلم زبان انگلیسی و راهنمای تورهای گردشگری در این کشور کار می کند. او می گوید که برنامه فولبرایت فرهنگ ایالات متحده را به او آموخت و به او در توسعه مهارت های ارتباطی قوی کمک کرد. او به نوبه خود بسیاری از آمریکایی ها را با فرهنگ مراکشی آشنا کرد.
برنامه فولبرایت آمبر آجانی ۳۰ ساله اهل پاکستان را قادر ساخت تا از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ در رشته علوم محیط زیست در دانشگاه آمریکن در واشنگتن تحصیل کند. او می گوید که این برنامه “او را در معرض موقعیت های بین المللی بسیار ارزشمندی” قرار داد. امروزه، او عضو چارچوب پیمان نامه سازمان ملل در مورد تغییرات اقلیمی است.
او می گوید: “من از اینکه جهان بینی من تا چه حد محدود بود و چقدر چیزهای بیشتری برای آموختن و تجربه کردن پیش رو داشتم، شگفت زده بودم.” او برای این فرصت که شامل “ملاقات با افراد از نقاط مختلف جهان با پیشینه ها، تجربه ها، و دیدگاه های متنوع” می شد، احساس قدردانی می کند.
در مورد برنامه تبادل دانشجویان خارجی فولبرایت و نحوه درخواست پذیرش اطلاعات بیشتری کسب کنید.
