تأثیر واکسن های نجات بخش در پیشبرد مبارزه با مالاریا

(© Yasuyoshi Chiba/AFP/Getty Images)
یک کودک در کنیا در ۷ مارس دوز واکسنRTS,S ضد مالاریا را دریافت می کند. کنیا، یکی از سه کشوری که سازمان جهانی بهداشت واکسن جدید را در آنجا تجویز کرده است، شاهد کاهش بیش از ۱۰ درصدی موارد مرگ و میر کودکان ناشی از مالاریا بوده است. (© Yasuyoshi Chiba/AFP/Getty Images)

کشورها و شرکای بین المللی جهت گسترش استفاده از یک واکسن نجات بخش جدید ضد مالاریا در آفریقا تلاش می کنند.

مالاریا که توسط پشه ها منتقل می شود سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون نفر را مبتلا می کند و باعث مرگ صدها هزار نفر، اکثراً کودکان زیر ۵ سال می شود. در حالی که اقدامات پیشگیرانه مانند پشه بندهای آغشته به حشره کش باعث کاهش موارد مرگ و میر ناشی از مالاریا شده اند، واکسن ها اکنون تأثیر بیشتری در این مبارزه دارند.

واکسن مالاریا موسوم به RTS,S/AS01 (RTS,S) با نام تجاری موسکیریکس، توسط شرکت داروسازی گلاکسو اِسمیث کلاین مستقر در بریتانیا و با همکاری پژوهشگران آمریکایی و سایر کشورها توسعه یافت.

تدروس آدهانوم گبریسوس، مدیر کل سازمان جهانی بهداشت (WHO)  در ۳۰ ژانویه گفت که “واکسن RTS,S جان افراد را نجات می دهد. بیش از ۱٬۲ میلیون کودک در غنا، کنیا و مالاوی تاکنون این واکسن را دریافت کرده اند، و ما شاهد کاهش قابل توجهی در تعداد مبتلایان بستری شده در بیمارستان با علائم وخیم و کاهش بیش از ۱۰ درصدی موارد مرگ و میر کودکان در اثر این بیماری در این کشورها بوده ایم.”

کشورهای آفریقایی بیشتری این واکسن را ارائه می دهند

بیش از ۴٬۵ میلیون دوز ایمن و موثر واکسن RTS,S از طریق یک برنامه آزمایشی در غنا، کنیا و مالاوی ارائه شده است. پس از توصیه سازمان جهانی بهداشت در اکتبر ۲۰۲۱ برای استفاده گسترده از واکسن RTS,S در کشورهای جنوب صحرای بزرگ آفریقا و دیگر مناطق با نرخ بالای شیوع مالاریا، حداقل ۲۸کشور آفریقایی دیگر امسال این واکسن را توزیع می کنند.

پیشرفت برای توسعه یک واکسن ضد مالاریا که پس از مدت ها در حالی صورت گرفت که سازمان جهانی بهداشت در ۲۵ آوریل روز جهانی مالاریا ۲۰۲۳ را با موضوع “زمان به صفر رساندن مالاریا: سرمایه ‌گذاری، نوآوری، پیاده سازی” برگزار می کند.

هفته جهانی ایمن سازی از ۲۴ تا ۳۰ آوریل برای افزایش آگاهی و تأکید بر تلاش های شرکای بین المللی برای محافظت از مردم در سراسر جهان در برابر بیماری های قابل پیشگیری برگزار می شود. به گفته سازمان جهانی بهداشت، تقاضای بالا برای واکسن  RTS,S در آفریقا ممکن است خانواده ها را به درمانگاه ها بکشاند، و در نتیجه کودکان بیشتری می توانند در برابر سایر بیماری های قابل پیشگیری واکسینه شوند و مراقبت های اولیه را دریافت کنند.

 (© Jerome Delay/AP)
ساکنان روستای تومالی در مالاوی در دسامبر ۲۰۱۹ منتظر دریافت واکسن مالاریا RTS,S هستند. (© Jerome Delay/AP)
حمایت مالی ایالات متحده از گسترش دسترسی، نوآوری

در همین حال، سازمان ‌های بهداشتی تحت حمایت مالی ایالات متحده مانند Gavi، اتحاد جهانی واکسن و ایمن سازی برای گسترش دسترسی به واکسن RTS,S تلاش می کنند. در اواخر سال ۲۰۲۱، GAVI سرمایه گذاری اولیه ۱۵۵٬۷میلیون دلاری را برای حمایت از افزایش واکسیناسیون تصویب کرد و درخواست سایر کشورها برای مشارکت در این تلاش را پذیرفت.

دکتر سث برکلی، مدیر اجرایی Gavi در ژوئیه ۲۰۲۲ گفت: “تلاش برای طراحی و توسعه واکسن مالاریا طولانی و دشوار بوده است. در کنار دیگر  اقدامات و ابزار در دست، واکسن جدید به ما این امکان را می دهد تا جان افراد بیشتری را در آسیب پذیرترین کشورها در برابر این بیماری مهلک نجات دهیم.”

پژوهشگران و مبتکران آمریکایی نیز برای توسعه واکسن های جدید ضد مالاریا تلاش می کنند. بر اساس مطالعه اخیر دانشکده پزشکی مریلند، واکسن پلاسمودیوم فالسیپاروم اِسپوروزویت (PfSPZ) شرکت بیوتکنولوژی ساناریا مستقر در مریلند در پیشگیری از مالاریا در بزرگسالان پس از ۱۸ ماه تا ۴۶٪ مؤثر بوده است.

به گفته مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده، ایمنی واکسن PfSPZ در ۲۱ آزمایش تکمیل شده یا در دست انجام در ایالات متحده، اتحادیه اروپا و آفریقا تأیید شده است.