انفجار در نیروگاه هسته ای چرنوبیل در ۲۶ آوریل ۱۹۸۶، به کشته شدن سی نفر در طی چند هفته انجامید و میلیون ها نفر را در معرض تشعشعات هسته ای قرار داد. اما عملکرد مردم شجاع اوکراین پس از شدیدترین حادثه هسته ای جهان از عواقب وخیم تری جلوگیری کرد.
سی و شش سال بعد، در روز جهانی یادبود فاجعه چرنوبیل در ۲۶ آوریل، سازمان ملل از مردم اوکراین برای حفاظت از این نیروگاه و جمعیت اطراف آن در جنگ ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه علیه این کشور تمجید می کند.
نیروهای کرملین در ۲۴ فوریه نیروگاه چرنوبیل را تصرف کردند و اعضای گارد ملی اوکراین و کارمندان مسئول این تأسیسات که هنوز حاوی سوخت هسته ای و سایر مواد رادیواکتیو است را گروگان گرفتند.
مهندسان اوکراینی به سختی تلاش کردند تا در طی محاصره که بیش از یک هفته به طول انجامید، نیروگاه را امن نگه دارند. اُلکساندر لوبادا، سرپرست ایمنی تشعشع به بی بی سی گفت که برای تأمین سوخت جهت حفظ ایمنی و برقرار نگه داشتن فعالیت های این نیروگاه طی قطعی برق سه روزه، دیزل را از نیروهای روسیه به سرقت برد.
لوبادا گفت: “احتمال داشت مواد رادیواکتیو آزاد شوند. مقیاس آن را می توانید تصور کنید. من برای زندگی خودم هراس نداشتم. ترس من از اتفاقی بود که در صورت عدم نظارت من در این نیروگاه می توانست رخ دهد.”
ارتش پوتین در اول آوریل چرنوبیل را ترک کرد، اما به گفته مختصصان نیروهای روسیه که در خاک رادیواکتیو اطراف این تأسیسات سنگر بسته بودند، احتمالا در معرض آلودگی قرار گرفته بودند.
جلوگیری از پیامدهای وخیم تر
وقوع این حادثه در ۱۹۸۶، باعث گسترش یک ابر رادیواکتیو در بخش های بزرگی از اتحاد جماهیر شوروی – شامل بلاروس، اوکراین و روسیه کنونی- و همچنین اروپای مرکزی و شرقی گشت. به گفته سازمان ملل، تقریبا ۸٬۴ میلیون نفر در سه کشور در معرض سطوح قابل توجهی از تشعشعات قرار گرفتند.
دولت شوروی فقط در ۱۹۹۰ خواستار کمک های بین المللی شد و جزئیات زیادی از عموم مخفی نگه داشت.
در ۲۰۱۸، پترو پوروشنکو، رئیس جمهور سابق اوکراین از سه مرد که به عنوان “گروه انتحاری” شناخته می شوند، تقدیر نمود و جایزه شجاعت را به آنها اهدا کرد. مهندس الکسی آناننکو، مهندس والری بزپالوف و بوریس بارانوف، سرپرست شیفت، سه مردی بودند که شجاعانه در آب هاب رادیواکتیو چرنوبیل شنا کردند و با باز کردن دریچه های سد زیر نیروگاه و تخلیه آب از وقوع یک انفجار دیگر جلوگیری کردند.
به گفته دیلی میل، آناننکو که اکنون ۶۲ سال سن دارد و همسرش به خاطر جنگ پوتین مجبور شدند در اوایل ماه مارس از خانه خود فرار کند. همسر آناننکو گفت: “من هرگز تا این اندازه از روسیه صدمه نخورده بود، و حال پی برده ام که نمی توانم نسل کشی مردم اوکراین، نابودی ما را به عنوان یک ملت را ببخشم.”
حمله به نیروگاه های هسته ای اوکراین به چرنوبیل محدود نمی شود. بنا بر گزارش هایی که با اتکا به ویدیوهای امنیتی نیروگاه هسته ای زاپوریژیا ارائه داده شدند، ارتش پوتین در ۳ مارس این تأسیسات را هدف گلوله باران قرار داد، و به آتش نشانان محلی که برای واکنش به آتش سوزی رفته بودند اجازه دسترسی نداد.
به گفته اداره نظارت هسته ای دولت اوکراین، گلوله باران ها به یک منطقه در نزدیکی ذخیره های سوخت هسته ای استفاده شده و تأسیسات دیگر در این سایت آسیب رساندند. کارکنان اوکراینی این نیروگاه پس از حمله کرملین برای بیش از ۲۴ ساعت به کار خود ادامه دادند، و برخی از آنها در اثر استرس ناشی از این حملات، درمان پزشکی دریافت کردند.
ادوین لیمان از اتحادیه دانشمندان نگران به رادیوی عمومی ملی گفت که حمله روسیه به نیروگاه زاپوریژیا خطری مشابه به بحران نیروگاه هسته ای فوکوشیما دیاچی ژاپن در ۲۰۱۱ ایجاد کرد.
لیمان گفت: “حمله به یک نیروگاه هسته ای یک اقدام دیوانه وار است.”
