“در آمریکا مسیحی، یهودی، بودایی، هندو، پیروان دیگر مذاهب و نیز غیر مذهبی ها در کنار هم زندگی می کنند. به عنوان شهروند کشوری که در آن تقریبا همه مسلمان هستند، این پرسش برایم جالب بود که فرهنگ اسلامی و زندگی مسلمانان در افغانستان و ایالات متحده چقدر متفاوت هستند.”
این را محمد بهروزیان دریافت کننده بورس فولبرایت می گوید که دوره فوق لیسانس خود را در رشته تولید تلویزیون می گذراند. فولبرایت برای محمد امکان سفر به ایالت های جنوبی آمریکا را از طریق طرح قطار هزاره فراهم کرده است. عرصه مورد علاقه محمد گوناگونی فرهنگی و فرهنگ اسلامی در ایالت های جنوبی آمریکا است. محمد در سفرهای خود از مساجد مسلمانان دیدار خواهد کرد و میزان و نوع فعالیت های آنها را در رابطه با مسلمانان و غیر مسلملنان بررسی خواهد کرد. او همچنین دیدگاه دانشجویان خارجی و مردم عادی را درباره گوناگونی فرهنگی در ایالات متحده جویا خواهد شد.
طرح قطار هزاره بخشی از برنامه تبادل بین المللی فولبرایت است
یکی از مهمترین برنامه های تبادل دانشجو، برنامه فولبرایت نام دارد که جزو قدیمی ترین و معتبرترین برنامه های تحصیلی جهان است. از سال ۱۹۴۶ که برنامه فولبرایت تصویب شد تا کنون صدها هزار تن از ۱۶۰ کشور جهان از بورس های فولبرایت استفاده کرده اند.
برنامه فولبرایت در سال ۱۹۴۵ توسط جی. ویلیام فولبرایت سناتور آمریکایی از ایالت آرکانزاس برای تبادل افراد در عرصه های علوم، آموزش، و فرهنگ میان مردم آمریکا و مردم کشورهای دیگر جهان به کنگره پیشنهاد و یک سال پس از آن در کنگره آمریکا تصویب شد.
هدف برنامه فولبرایت، دانش بیشتر، عقلانیت بیشتر و شفقت بیشتر
سناتور فولبرایت به این نتیجه رسیده بود که نبود شناخت کافی میان ملت ها و در نتیجه جدایی آنها از یکدیگر، سرچشمه جنگ ها و اختلاف هاست. بر پایه طرح او، نسل های جوان برای شناخت بیشتر و درک متقابل از یکدیگر باید به هم نزدیک تر شوند. او طرح تبادلات فرهنگی را به کنگره ارائه کرد که بر اساس آن دولت بودجه ای برای این برنامه تخصیص می داد.
بر اساس این برنامه دانشجویان آمریکایی در کشورهای دیگر درس می خوانند و دانشجویان خارجی در ایالات متحده به تحصیل مشغول می شوند. برنامه فولبرایت شامل برنامه تبادل دانشگاهی میان ایالات متحده و بیش از ۱۶۰ کشور است.
فولبرایت در افغانستان دارای تاریخ طولانی است
برنامه فولبرایت در سال ۱۹۵۲ در افغانستان آغاز شد و تا سال ۱۹۷۹ که افغانستان به اشغال نیروهای شوروی سابق در آمد ادامه یافت. پس از این وقفه برنامه آموزشی فولبرایت بار دیگر در سال ۲۰۰۳ از سر گرفته شد. از آن زمان تاکنون صدها جوان جویای تحصیل از این برنامه بهره برده اند. این جوانان امروز در عرصه های گوناگون زندگی افغانستان از جمله در دولت، سازمان های غیر دولتی و نهادهای دیپلماتیک حضوری فعال دارند.
معیار انتخاب برای فولبرایت از کشوری مانند افغانستان چیست؟
فولبرایت برنامه بسیار شفافی است. به طور معمول این نکته مهم در نظر گرفته می شود که چگونه آن چه را می آموزید به جامعه افغانستان بازمی گردانید. تعهد به بازگشت به افغانستان و استفاده از تجربه فولبرایت و دانش آموخته برای خدمت به کشور خود جزو معیارهای انتخاب است. در این راستا ظرفیت بالقوه داوطلبان برای رهبری، پیشینه تحصیلی، فعالیت آنها در جامعه، بلوغ فکری آنها، علاقه به فعالیت در آمریکا و ظرفیت آنها در بهبود درک متقابل میان ایالات متحده و افغانستان جزو معیارهای انتخاب است.
هزاران رهبر از سراسر جهان از این برنامه استفاده کرده اند. در میان فارغ التحصیلان برنامه فولبرایت، چهره های سرشناس جهانی از جمله ۵۳ برنده جایزه نوبل و ۸۰ دریافت کننده جایزه پولیتزر وجود دارد.