وقتی پرزیدنت جورج اچ. دابلیو بوش قانون آمریکایی های دچار معلولیت (ADA) را در ۲۶ ژوئیه امضاء و به تصویب رساند، به ویژه از لیسا کارل یک زن جوان مبتلا به فلج مغزی یاد کرد.
دو سال پیش از پیوستن به رئیس جمهوری برای مراسم امضاء این قانون، کارل در شهر زادگاهش به سینما رفته بود ولی مدیر آن سینما به دلیل معلولیت وی و صندلی چرخدارش به او اجازه ورود نداده بود. مدیر سینما گفته بود: “نمی خواهم اینجا باشد. مجبور نیستم به او اجازه دهم.”
بوش در این مراسم گفت: “لیسا کارل … اکنون می تواند به سینما برود.” به پاس قانونی که پرزیدنت بوش به امضاء رساند، رفتارهایی مانند رفتار مدیر آن سینما طی سی سال گذشته در آمریکا غیرقانونی محسوب می شوند.
قانون آمریکایی های دچار معلولیت، یکی از جامع ترین قوانین حقوق مدنی در جهان، با حمایت از سه گروه از مردم برای ۴۰ میلیون آمریکایی فرصت های برابر ایجاد می کند: افرادی که از ناتوانی جسمی یا ذهنی رنج می برند که آنها به طور چشمگیری در فعالیت های اصلی زندگی روزمره محدود می کند، افرادی که دارای سابقه چنین بیماری ها هستند، و آنهایی که به چشم دیگران دارای چنین اختلالات هستند.
قانون آمریکایی های دچار معلولیت تبعیض را در همه زمینه ها زندگی عمومی منع، و احترام به حقوق افراد دارای ناتوانی را تضمین می کند، و امکان مشارکت کامل آنها در جامعه را فراهم می سازد- اشتغال، تحصیل در مدارس، استفاده از وسایل نقلیه خصوصی و عمومی، رأی گیری، خرید کالا و خدمات، و یا دسترسی به مکان های عمومی.
قانون معلولیت ۱۹۹۰ با رفع موانع جسمی و معماری در بیشتر ساختمان ها و تأسیسات این کار را امکان پذیر کرد. طبق این قانون، رستوران ها، فروشگاه های مواد غذایی، مدارس، و سینماها باید قابل دسترس باشند. این قانون شامل وسایل نقلیه، مانند قطارها، کشتی و اتوبوس ها نیز می شود.
دیوید کابوزی، مدیر هیئت دسترسی ایالات متحده، یک نهاد فدرال که از افراد دچار معلولیت حمایت می کند می گوید: “پیش از قانون ADA، تقریباً ۴۰ درصد از اتوبوس های آمریکا برای یک فرد با صندلی چرخدار در دسترس بودند. امروزه صد در صد اتوبوس ها قابل دسترس هستند.”
حمایت دو حزب اصلی آمریکا در تصویب قانون آمریکایی های دچار معلولیت حیاتی بود. سناتورهای وقت باب دُل (جمهوریخواه از کانزاس)، دیوید دورنبرگر (جمهوریخواه از مینه سوتا)، و اورین هاچ (جمهوریخواه از یوتا) و همچنین تام هارکین (دموکرات از آیووا)، و مرحوم تد کندی (دموکرات از ماساچوست) از مدافعان سرسخت این لایحه بودند.
در مجلس نمایندگان، تونی کوئلهو (دموکرات از کالیفرنیا) رهبری این جنبش را بر عهده داشت. استنی هویر (دموکرات از مریلند) پس از بازنشستگی کوئلهو، این مسئولیت را به عهده گرفت.
افراد دچار ناتوانی و معلولیت نقش مهمی در تصویب این قانون ایفا کردند. سازمان های معلولین موارد تبعیض را مستند کردند. افراد دچار معلولیت و گروه های مدافع آنها، و همچنین اعضای قوه مقننه و مجریه هم در سطح دولت فدرال و هم در سطح دولت ایالتی در کنگره شهادت دادند.
اصلاحاتی که از زمان تصویب قانون آمریکایی های دچار معلولیت انجام گرفته اند، زمین های بازی، پارک های تفریحی، استخرها و زمین های گلف کوچک را در بر می گیرند. این قانون از شرکت ها می خواهد تجهیزات تشخیص پزشکی – مانند میز معاینه، صندلی دندانپزشکی و دستگاه اشعه ایکس- را طور بسازند که فاصله بین آنها و صندلی چرخدار یک فرد دچار ناتوانی را به حد اقل برسانند.
این قانون چگونه به تصویب رسید
در برخی مواقع، پیش از اینکه قوانین پیشرو در ایالات متحده به کنگره برسند، توسط دولت های ایالتی- که اغلب به عنوان آزمایشگاه های دموکراسی از آنها یاد می شود- به تصویب می رسند. در برخی دیگر از مواقع، مانند قوانین مربوط به معلولیت، کنگره اقدامات محدودی را اتخاذ می کند که ابتدا فقط شامل حال کارمندان دولت فدرال می شود. موفقیت این آزمایش های کوچک، شانس تصویب قوانین گسترده تر بیشتر می شود.
پیش از تصویب قانون آمریکایی های دچار معلولیت، قانون موانع معماری ۱۹۶۸ مقرر کرد که ساختمان هایی که توسط دولت طراحی شده و ساخته می شوند، باید برای افراد دچار ناتوانی قابل دسترس باشند. بند ۵۰۴ قانون توانبخشی سال ۱۹٧٣ تبعیض علیه افراد دچار معلولیت را در برنامه هایی که از سوی دولت فدرال تأمین مالی می شوند، منع می کند.
قانون آموزش همه کودکان معلول سال ۱۹٧۵ (که بعدها قانون آموزش افراد دچار معلولیت نام گرفت)، همه کودکان دچار معلولیت را از حق آموزش رایگان، مناسب و عمومی در یک محیط با کمترین محدودیت ممکن برخوردار کرد. قانون مسکن عادلانه سال ۱۹۶۸ در سال ۱۹۸۸ برای محافظت از افراد دچار معلولیت در مقابل تبعیض در زمینه مسکن تمدید شد.
ولی کاپوزی می گوید، هیچگونه محافظتی برای افراد دچار معلولیت علیه تبعیض در بخش خصوصی وجود نداشت، و تضمینی نبود که همه ساختمان ها یا برنامه های دولت ایالتی یا محلی اقدامات لازم را برای بهبود دسترسی به انجام برسانند.
قانون آمریکایی های دچار معلولیت که از قانون حقوق مدنی ۱۹۶۴ – که تبعیض مبنی بر نژاد، رنگ پوست، مذهب، جنسیت و ملیت را منع کرد- الهام گرفت، حمایت گسترده تری به همراه داشت. کاپوزی می گوید: “این قانون فقط یک تکه کاغذ نیست. قانون آمریکایی های دچار معلولیت هم بسیار جامع و هم دارای یک مکانیسم اجرایی بسیار جدی است.”
اگر کسی فکر کند که نسبت به وی تبعیض قائل شده است، می توانند نزد وزارت دادگستری ایالات متحده شکایت کند، و بسته به قانون ایالتی، در ایالت خود شکایت یا دادخواست کند. متهمان گناهکار معمولاً باید اقدامات لازم را برای رفع مشکل و یا رسیدگی به مسئله مربوط به اشتغال به انجام برسانند، و در برخی مواقع باید جریمه پرداخت کنند.
پرزیدنت بوش در مراسم امضاء قانون آمریکایی های دچار معلولیت گفت: “این قانون آغازی نو نه تنها برای افراد دچار معلولیت، بلکه برای همه ما است، زیرا امتیاز گرانبهای آمریکایی بودن با این وظیفه مقدس همراه است که باید از تضمین حقوق هر آمریکایی دیگر اطمینان حاصل کرد.”
