نیم قرن پیش فناوری هسته ای در حال گسترش بود و با در گرفتن رقابت میان کشورها برای تولید سلاح های هسته ای، فرارسیدن آخر دنیا پیش بینی می شد.
در واکنش به این خطر، جامعه بین المللی چارچوبی را برای همکاری به وجود آورد که از وقوع فاجعه پیشگری کرد. پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT)، اکنون در چهل و پنچمین سالگی، یک عامل حیاتی برای امنیت جهانی شمرده می شود.
سفیر آدام شاینمن، نماینده ویژه رئیس جمهوری برای منع گسترش سلاح های هسته ای اخیرا گفت: “اغلب گفته می شود پیمان منع گسترش سلاح هسته ای یک رکن اساسی در تلاش برای جلوگیری از گسترش سلاح هسته ای است. این فقط یک شعار نیست، بلکه شالوده امنیت مشترک ما است.”
پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای بر سه ستون به هم پیوسته استوار است: منع گسترش سلاح های هسته ای، خلع سلاح هسته ای، و کاربردهای مسالمت آمیز انرژی هسته ای. مواد ۱ و ٢ و ۳ پیمان به طور مشخص به منع گسترش می پردازند. هدف این مواد جلوگیری از گسترش سلاح های هسته ای است.
این مواد مقرر می دارند که دولت های فاقد سلاح های هسته ای تدابیر ایمنی آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) را برای بازرسی فعالیت هایی که منحصرا با مقاصد صلح آمیز صورت می گیرند، بپذیرند.
پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای همچنین راه را برای گروه هایی از کشورها به منظور تصویب پیمان هایی جهت منع سلاح های هسته ای در مرزها و قلمروهای خود هموار می کند. موافقتنامه هایی برای تعیین مناطق عاری از سلاح های هسته ای امروز در آمریکای لاتین، آفریقا، جنوب اقیانوس آرام و آسیای مرکزی وجود دارند.
“تداوم موفقیت NPT نباید به عنوان یک امر مسلم تلقی شود. … NPT مستلزم توجه دائم، کوشش پیوسته و رهبری است.”
سفیر آدام شاینمن
به رسمیت شناختن پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای همچنان بهترین ابزار برای کاهش تهدیدهای هسته ای باقی مانده است. ایالات متحده همراه با شرکای خود به منظور تحقق بخشیدن به هدف های زیر در تلاش است:
- تقویت تدابیر ایمنی آژانس بین المللی انرژی اتمی برای حصول اطمینان از برخورداری آژانس از منابع لازم برای انجام وظیفه خود.
- تشویق کشورهای خاورمیانه به گفتگو برای ایجاد یک منطقه عاری از سلاح های کشتار جمعی.
- پشتیبانی از اقدامات دیگر جهانی برای پیشبرد هدف های مشترک منع گسترش و مبارزه با قاچاق مواد هسته ای
نهمین کنفرانس بازنگری درNPT در ٢٧آوریل در نیویورک گشایش خواهد یافت. نمایندگان کشورهای امضاء کننده پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای هر پنج سال یک بار برای ارزیابی اجرای آن و گفتگو درباره چالش های آینده با یکدیگر ملاقات می کنند.