بنا به گفته کارشناسان، مطمئن ترین راه برگزاری انتخابات عادلانه داشتن تعداد ناظران برای نظارت بر هر گامی از روند است. با توجه به این که در ماه های اکتبر و نوامبر آینده در چندین کشور انتخابات ریاست جمهوری برگزار خواهند شد، گروه های شهروندی که ناظر بر انتخابات هستند نقش مهمی در حصول اطمینان ازعادلانه و معتبر بودن نتایج ایفا می کنند.
شبکه جهانی ناظران انتحابات داخلی (GNDEM) نمایندگی ١٩٠ گروه ناظر را در ٧٥ کشور در پنج قاره به عهده دارد. در سال ٢٠١٢، این سازمان طی مراسمی در سازمان ملل متحد اعلامیه اصول جهانی برای مشاهده و نظارت غیر حزبی توسط سازمان های شهروندی را انتشار داد. در این سند معیارهایی که شهروندان به منظور عادلانه نگهداشتن انتخابات باید بر اساس آنها عمل کنند تشریح شده است.
این سند حائز اهمیت است، زیرا نظارت بدون داشتن برنامه دقیق کارساز نیست. میشل براون، وابسته به مؤسسه ملی دموکراسی (NDI)، یک سازمان غیر انتفاعی که کمک فنی در اختیار ناظران GNDEM می گذارد گفت: “شما نمی توانید همه چیز را زیر نظر داشته باشید. آنها باید با تمرکز کار کنند. آنها باید تشخیص دهند مسائل عمده ای که می توانند بیشترین تأثیر را به جا گذارند کدامند.”
مؤسسه ملی دموکراسی به ناظران برای تهیه فهرست کارهایی که باید در محل انجام گیرند کمک می کند. گروه هایی مانند NDI هم به ناظرانی که در بلندمدت بر چگونگی تعیین محدودیت های انتخاباتی، ثبت نام رای دهندگان و مشخصات تعرفه رای نظارت دارند، و هم به ناظرانی که در کوتاه مدت بر جریانات روز انتخابات متمرکز هستند، آموزش و تعلیم می دهد.

براون گفت: “وقتی نظارت دقیق بر انتخابات صورت گیرد چه اتفاقی می افتد؟ نیجریه نمونه خیلی خوبی است.” چهار گروه مدنی برجسته به نمایندگی از منافع گوناگون گردهم آمدند تا به منظور نظارت بر انتخابات ٢٠١٥ نیجریه طرح شمارش سریع را به راه اندازند. براون افزود: “آنها با برقراری تماس های زود هنگام و شناساندن خود به مردم بسیار خوب عمل کردند. آنها دارای یک شبکه سرتاسری بودند، پیش از برگزاری انتخابات گزارش های خوبی تهیه کردند، و سپس بسیار به موقع، یافته های خود را درباره انتخابات انتشار دادند.”