کاخ سفید
دفتر سخنگو
واشنگتن دی سی
١٤ ژوئیه ٢٠١٥
بیانیه رئیس جمهوری در ارتباط با ایران
رئیس جمهوری: امروز پس از دو سال مذاکره، ایالات متحده همراه با شرکای بین المللی خود دستاوردی حاصل کرد که سال ها خصومت نتوانسته بود آن را محقق سازد: یک توافق جامع و بلند مدت با ایران که مانع دستیابی آن کشور به سلاح هسته ای خواهد شد.
این توافق نشان می دهد که دیپلماسی ایالات متحده قادر به ایجاد تغییر واقعی و هدفمند است- تغییری که کشور ما، و دنیا را ایمن تر و امن تر می کند. این توافق همچنین با سنت رهبری آمریکا هماهنگ است. اکنون بیش از پنجاه سال از هنگامی که پرزیدنت کندی در برابر مردم آمریکا ایستاد و گفت: “بگذارید هرگز از روی ترس مذاکره نکنیم، اما بگذارید هرگز از مذاکره نهراسیم.” می گذرد. او در آن هنگام درباره نیاز به گفتگو میان ایالات متحده و اتحاد شوروی سخن می گفت که به محدود ساختن گسترش سلاح های هسته ای انجامید.
در آن روزها خطری که وجود داشت یک جنگ هسته ای فاجعه بار میان دو ابرقدرت بود. در روزگار ما خطر این است که سلاح های هسته ای میان تعداد هرچه بیشتری از کشورها، به ویژه در خاومیانه که ناپایدار ترین منطقه در جهان ما است گسترش یابد. امروز، به این دلیل که آمریکا از موضوع قوی و اصولی مذاکره کرد، تولید تسلیحات هسته ای در این منطقه را متوقف کرده ایم در پرتو این توافق، جامعه بین المللی قادر خواهد بود مطمئن شود که جمهوری اسلامی ایران سلاح هسته ای تولید نخواهد کرد.
این توافق با تک تک بخش های مهمی که در بهار سال جاری در یک چارچوب تعیین کردیم همخوانی دارد. همه راه هایی که به تولید یک سلاح هسته ای ختم می شوند قطع شده اند. و بازرسی و رژیم شفافیت لازم برای راستی آزمایی این هدف تحقق خواهند یافت. به واسطه این توافق، ایران نخواهد توانست اورانیوم با درجه غنای بالا و پلوتونیوم با درجه تسلیحاتی که مواد خام لازم را برای یک بمب هسته ای تشکیل می دهند، تولید کند.
در پرتو این توافق، ایران دو سوم سانتریفیوژهای نصب شده خود – دستگاه های لازم به منظور تولید اورانیوم با درجه غنای بالا برای یک تولید بمب- را بر خواهد چید و آنها را زیر نظارت بین المللی در انبار قرار خواهد داد. تا یک دهه آینده، ایران از سانتریفیوژهای پیشرفته خود را به منظور تولید اورانیوم با درجه غنای بالا استفاده نخواهد کرد. ایران همچنین ٩٨ در صد اورانیوم غنی شده ای را که تا کنون به دست آورده کاهش خواهد داد.
برای فراهم کردن چشم اندازی از این موضوع، در حال حاضر موجودی [اورانیوم غنی شده] ایران به اندازه ای است که می تواند ده بمب هسته ای تولید کند. با این توافق، این میزان به بخش ناچیزی از آنچه برای ساختن فقط یک بمب لازم است کاهش خواهد یافت. این محدودیت انباشت ١٥ سال به طول خواهد انجامید.
در پرتو این توافق، ایران هسته رآکتور خود در اراک را به گونه ای تغییر خواهد داد که نتواند پلوتونیوم با درجه تسلیحاتی تولید کند. و ایران موافقت کرده است که در تمام طول عمر راکتور، پسماند سوخت مصرف شده را به خارج از کشور بفرستد. دست کم طی پانزده سال آینده ایران هیچ رآکتور آب سنگین جدیدی نخواهد ساخت.
به موهبت این توافق، ما برای نخستین بار در موقعیتی هستیم که می توانیم تمامی این تعهدات را راستی آزمایی کنیم. این بدان معنی است که این توافق نه بر اساس اعتماد، بلکه بر پایه راستی آزمایی بنا شده است. بازرسان در بیست و چهار ساعت از هفت روز هفته به تاسیسات هسته ای ایران دسترسی خواهند داشت.
بازرسان به سرتاسر زنجیره تدارک هسته ای ایران — به معادن اورانیوم و به کارخانه های آن، تأسیسات تبدیل، و ساخت سانتریفیوژ و تاسیسات انبار کردن آنها دسترسی خواهند داشت.
این ترتیب تضمین می کند که ایران قادر نخواهد بود موادی را از تأسیسات شناخته شده به تأسیسات پنهانی منتقل سازد. بعضی از این تدابیر شفاف سازی برای مدت ٢٥ سال تداوم خواهند داشت.
در پرتو این توافق، بازرسان همچنین قادر خواهند بود که به هر محلی که مورد سوء ظن باشد دسترسی داشته باشند. به بیان ساده تر، آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) که سازمان مسؤل بازرسی ها است، در هر زمان لازم به هر جای لازم دسترسی خواهد داشت. توافق در این زمینه دائمی است. و IAEA نیز با ایران به توافق رسیده که برای تکمیل بازرسی خود در مورد ابعاد احتمالی نظامی تحقیقات هسته ای ایران در گذشته دسترسی های لازم را داشته باشد.
در نهایت، بر اساس پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای که اساس تلاش های بین المللی برای فشار بر ایران را فراهم کرد، ایران به طور دائم از دنبال کردن تولید سلاح هسته ای ممنوع شده است.
ایران به موازات اقدامات خود برای اجرای این توافق، از تحریم هایی که ما به علت برنامه هسته ای آن کشور بر قرار کردیم- هم تحریم های خود آمریکا و هم تحریم هایی که توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد اعمال شدند- خلاص خواهد شد. خلاصی از تحریم ها به صورت مرحله ای انجام خواهد گرفت. ایران باید پیش از برخورداری از تخفیف تحریم ها، گام های اساسی را در ارتباط با مسائل هسته ای تکمیل کند. و در طول دهه آینده، پیش از برداشته شدن تحریم های اضافی، مشتمل بر محدویت پنج ساله در ارتباط با تسلیحات و محدودیت هشت ساله در رابطه با موشک های بالستیک، ایران باید به شرایط توافق عمل کرده باشد.
همه این مراتب در یک قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ثبت و مورد تصویب قرار خواهند گرفت و اگر ایران توافق را نقض کند، همه تحریم ها به جای خود باز خواهند گشت. بنابر این یک انگیزه بسیار واضح برای ایران وجود دارد که از شرایط توافق شده پیروی کند و یک تخلف، پیامدهای بسیار واقعی به دنبال خواهد داشت.
توافق از همین قراری است که تشریح شد. این توافق از پشتیبانی کامل جامعه بین المللی برخوردار است. اکنون کنگره این فرصت را دراختیار خواهد داشت که جزئیات را بررسی کند و دولت من برای ارائه توضیحات مشروح در مورد این که چگونه در این زمینه پیش خواهیم رفت آماده ایستاده است.
در حالی که مردم آمریکا و کنگره مشغول بررسی توافق هستند، در نظر گرفتن آنچه که می توانست یک راه جایگزین باشد حائز اهمیت خواهد بود. در نظر بگیرید که بدون این توافق چه اتفاقی می تواند در جهان روی دهد. بدون این توافق، هیچ سناریویی که بر اساس آن جهان در اجرای تحریم های ایران تا برچیدن کامل برنامه هسته ای آن کشور به ما بپیوندد، وجود ندارد. هیچ کدام از دانسته های ما درباره دولت ایران حاکی از آن است که در زیر این چنین فشاری تسلیم می شد. جهان از اقدام به تحریم دائمی ایران تا واداشتن آن به تسلیم پشتیبانی نخواهد کرد. ما تحریم ها را به این دلیل برقرار ساختیم که به یک راه حل دیپلماتیک برسیم، و این همان کاری است که به انجام آن توفیق یافته ایم.
بدون این توافق، هیچ محدودیتی که بر سر آن موافقت حاصل شده باشد برای برنامه هسته ای ایران وجود نمی داشت. ایران می توانست سانتریفیوژهای بیشتری را تولید، راه اندازی و آزمایش کند. ایران می توانست یک رآکتور قادر به تولید پلوتونیوم لازم برای ساخت یک بمب را روشن کند. و ما هیچ بازرسی که امکان کشف یک برنامه پنهانی تولید سلاح هسته ای را فراهم می کرد نمی داشتیم. به عبارت دیگر، نبود توافق به معنی نبود محدودیت های پایدار بر برنامه هسته ای ایران است.
چنین سناریویی این احتمال را هم بیشتر می کرد که سایر کشورهای منطقه به دنبال کردن برنامه های هسته ای خود سوق داده شوند که خطر رقابت تسلیحات هسته ای در ناپایدارترین منطقه جهان ایجاد می کرد. این وضعیت همچنین گزینه های ایالات متحده برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای را کم تر و ناکارآمدتر می کرد.
اکنون شش سال است که من رئیس جمهوری و فرمانده کل قوا هستم. بارها و بارها، با این تصمیم مواجه بوده ام که آیا باید از نیروی نظامی استفاده کرد یا نه. این جدی ترین تصمیمی است که هر رئیس جمهوری باید اتخاذ کند. در موارد زیادی، در کشورهای مختلف تصمیم به استفاده از زور گرفتم. و در صورتی که منافع ملی ما ایجاب کند، هرگز از این کار دریغ نخواهم کرد. من قویا بر این باورم که در حال حاضر منافع امنیت ملی ما به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای بستگی دارد- و این بدین معنی است که بدون یک راه حل دیپلماتیک، من و یا یکی از رئیس جمهوری های آینده ایالات متحده با این تصمیم روبرو می شود که آیا باید اجازه داد ایران به سلاح هسته ای دست یابد یا با استفاده از نیروی نظامی آن را متوقف کند.
ساده بگویم، نبود توافق به معنی احتمال بیشتر جنگ در خاورمیانه است. افزون بر این، ما با آزمودن اینکه آیا می توانیم مشکل را به طور مسالمت آمیز حل و فصل کنیم یا نه، چیزی را از دست نمی دهیم. اگر در بدترین سناریو، ایران این توافق را نقض کند، همه گزینه هایی که امروز در اختیار من قرار دارند، در اختیار هر رئیس جمهوری آینده ایالات متحده هم قرار خواهند داشت. من هیچ شکی ندارم که ده یا پانزده سال دیگر، رئیس جمهوری آینده با ایرانی که از سلاح هسته ای دورتر شده و با بازرسی ها و شفافیتی که ما را قادر به نظارت بر برنامه هسته ای این کشور می کنند، در موقعیت به مراتب قوی تری خواهد بود.
به این دلیل، به نظر من رد کردن این توافق غیرمسئولانه است. ولی در مورد چنین موضوع دشواری، مهم است که مردم آمریکا و نمایندگان آنها در کنگره از فرصت همه جانبه ای برای بررسی آن برخوردار شوند. هر چه باشد، جزئیات مهم هستند. چندی از برجسته ترین کارشناسان هسته ای جهان در ترسیم این جزئیات به ما کمک کرده اند. ما با – ایران- کشوری طرف هستیم که برای بیش از ۳۵ سال دشمن قسم خورده ایالات متحده بوده است. بنابراین من از یک مناظره قوی درباره این موضوع در کنگره، و همچنین از بررسی دقیق جزئیات این توافق استقبال می کنم.
با این حال به کنگره یادآور می شوم که شما این چنین توافقی را با دوستانتان انجام نمی دهید. ما با اتحاد جماهیر شوروی هنگامی که این کشور کمر به نابودی ما بسته بود درباره توافق بر سر کنترل تسلیحات مذاکره کردیم. و آن توافق ها در نهایت ما را امن تر کردند.
من مطمئن هستم که این توافق با منافع امنیت ملی ایالات متحده و متحدانمان همخوانی دارد بنابراین، هر لایحه ای را که مانع اعمال موفقیت آمیز آن شود، وتو خواهم کرد.
ما مجبور نیستیم مسیر اجتناب پذیر پر پیچ و خم به سوی کشمکش را بپذیریم. و به طور قطع نباید به دنبال چنین چیزی باشیم. و دقیقا چون خطر اینچنین بزرگ است، باید گفت که وقت سیاست بازی یا گمراه سازی نیست. بحث های جنجالی در واشنگتن مشکلات را حل نمی کنند. دیپلماسی سرسخت، و رهبری که قدرت های بزرگ جهان را متحد کرده است راه بسیار مؤثرتری را برای راستی آزمایی این که ایران به دنبال سلاح هسته ای نیست، پیش پا می گذارد.
حال، این بدان معنی نیست که این توافق همه اختلافات ما را با ایران حل خواهد کرد. ما در نگرانی های بسیاری از دوستانمان در خاورمیانه، ازجمله اسراییل و کشورهای حوزه خلیج فارس، در مورد حمایت ایران از تروریسم و جنگ نیابتی برای ایجاد بی ثباتی در منطقه، شریک هستیم. ولی درست به همین دلیل است که ما این گام را برمی داریم – زیرا یک ایران مجهز به سلاح هسته ای برای منطقه بسیار بی ثبات کننده و برای جهان و دوستان مان به مراتب خطرناک تر خواهد بود.
در عین حال، ما تحریم هایی را که در ارتباط با حمایت ایران از تروریسم، برنامه موشک های بالستیک این کشور، و نقض حقوق بشر وضع شده اند را همچنان برقرار نگه خواهیم داشت. ما به تلاش های بی سابقه خود جهت استحکام امنیت اسراییل ادامه خواهیم داد- تلاش هایی که از اقدامات همه دولت های پیشین آمریکا فراتر رفته اند. ما همچنین کاری را که در کمپ دیوید به منظور تقویت مشارکت با کشورهای حوزه خلیج فارس آغاز کردیم تا توانایی آنها را در مقابله با خطراتی که از سوی ایران یا گروه های تروریستی مانند داعش متوجه شان است، استحکام بخشیم، ادامه خواهیم داد.
با این حال، من معتقدم که باید این مسئله را بیازماییم که آیا این منطقه که رنج و محنت بسیاری متحمل شده و شاهد خونریزی های فراوانی بوده، می تواند در مسیر متفاوتی حرکت کند یا نه.
بارها و بارها، برای مردم ایران روشن کرده ام که ما همیشه برای تعامل بر اساس منافع متقابل و احترام متقابل آماده خواهیم بود. اختلافاتی که بین ما وجود دارند واقعی هستند و تاریخ دشوار بین دو کشور را نمی توان نادیده گرفت. ولی تغییر امکان پذیر است. مسیر خشونت و ایدولوژی خشک و انعطاف ناپذیر، سیاست خارجی که مبتنی بر تهدید به حمله به کشورهای همسایه یا محو اسراییل است، به بن بست منتهی می شود. یک مسیر متفاوت، مسیر بردباری و حل و فصل مسالمت آمیز درگیری ها، به ادغام بیشتر در اقتصاد جهانی، تعامل بیشتر با جامعه بین المللی، و توانایی مردم ایران برای دستیابی به رفاه و کامیابی خواهد انجامید.
این توافق فرصتی را فراهم می کند تا مسیر تازه ای در پیش گیریم. ما باید از این فرصت استفاده کنیم.
ما برای رسیدن به این مقطع، راه درازی را پیموده ایم- ده ها سال برنامه هسته ای ایران ، سال ها تحریم، و چندین ماه مذاکرات فشرده. امروز، می خواهم از اعضای هر دو حزب در کنگره که به ما در اعمال تحریم هایی که ثابت شد واقعا مؤثرند یاری رساندند، و همچنین از سایر کشورهایی که در این تلاش به ما پیوستند، سپاسگزاری کنم.
می خواهم از شرکایمان در تیم مذاکره کننده – بریتانیا، فرانسه، آلمان، روسیه، چین و اتحادیه اروپا- به پاس اتحادمان در این تلاش، که نشان داد وقتی دیدگاه مشترکی برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات داشته باشیم، می توانیم کارهای چشمگیری را به انجام رسانیم، سپاسگزاری کنم. ما نشان دادیم که وقتی متحد باقی می مانیم، چه کار می توانیم بکنیم.
در پایان، می خواهم از تیم مذاکره کنندگان آمریکایی سپاسگزاری کنم. تیم کارشناسان ما، ازجمله ارنی مونیز، وزیر نیرو بی وقفه برای مدت چندین هفته برای رسیدن به توافق جامع کار کردند. می خواهم به خصوص از جان کری، وزیر امور خارجه مان که خدمت به کشور را بیش از چهار دهه پیش با پوشیدن یونیفرم و عازم جنگ شدن آغاز کرد، تشکر کنم. او با تعهدش به دیپلماسی قوی آمریکایی که مبتنی بر اصول و مبانی است، کشورش را به مکانی امن تر تبدیل کرده است.
تاریخ نشان می دهد که آمریکا نه تنها با قدرت خود، بلکه با پایبندی به اصول مان رهبری کرده است. تاریخ نشان می دهد که نه وقتی به تنهایی عمل می کنیم، بلکه وقتی جهانیان را گردهم می آوریم است که قوی تر از همه هستیم. خبر توافق امروز نشانه یک فصل دیگر در تعقیب جهانی امن تر، مفید تر و امیدوارتر است.
سپاسگزارم. خداوند نگهدار شما باد. خداوند نگهدار ایالات متحده آمریکا باد.