هر سال ۳٫۴ میلیارد نفر در معرض خطر ابتلا به مالاریا از طریق یک پشه آلوده قرار دارند.
اما ممکن است این وضع به زودی پایان یابد. در سال ٢۰۱۵ دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا برای مبارزه با این بیماری قابل انتقال از طریق پشه از یک روش انقلابی با استفاده از دی ان اِی خود این حشرات بهره جستند.
چگونه؟ پژوهشگرانی با نام های آنتونی جیمز، ایتان بایر، و والنتینو گنتز تیمی را تشکیل دادند تا با استفاده از یک ابزار جدید به نام تناوب های کوتاه پالیندروم فاصله دار منظم خوشه ای (CRISPR) ژن های پشه ها را دستکاری کنند. آنها با جایگزینی برخی مواد خاص ژنتیکی انگل هایی را که باعث به وجود آوردن مالاریا می شدند، کشتند. از آن بهتر این که پشه های اصلاح شده ژن های ویژه مبارزه با مالاریا را به فرزندان خود نیز منتقل کردند. پس از انتقال یافتن این ژن به کل جمعیت پشه ها، این حشرات – و هر انسانی که در معرض آنها قرار بگیرد – عاری از مالاریا خواهند بود.
آینده ای بدون مالاریا؟
در حالی که داروهایی مانند آرتمیسینین در کاهش مرگ و میر ناشی از مالاریا به میزان ۶۰ درصد نقش داشته اند، اما سویه های به تازگی مقاوم شده این بیماری موجب شده اند که این پیشرفت با خطر پسرفت تهدید شود. نورا بسانسکی، یک ژن شناس در دانشگاه نوتردام، می گوید که مهندسی ژنتیک “می تواند ما را به صفر [مورد ابتلا] برساند. پشه ها کار خودشان را می کنند و به مکان هایی راه می یابند که ما توان رفتن و یا دسترسی به آنها را نداریم.”
با این که دانشمندان از سال های دهه ۱٩٧۰ قادر به اصلاح ژن ها بوده اند، روش CRISPR دقیق تر و ارزان تر از همه شیوه های قبلی است. در سال ٢۰۱۵ ژورنال بین المللی ساینس این روش را “موفقیت بزرگ سال” نامید.
این امکان هم وجود دارد که CRISPR مزایایی فراتر از ریشه کنی مالاریا را ارایه دهد. ممکن است روزی بیاید که این روش به دانشمندان برای غلبه بر بیماری های ژنتیکی مانند فیبروز سیستیک، کم خونی داسی شکل، و دیستروفی ماهیچه ای کمک کند. این روش همچنین ممکن است موزها را از خطر نابودی نجات دهد.
دانشمندان همچنان در آزمایشگاه ها و همایش های خود سخت در تلاش هستند تا اطمینان یابند که فناوری ژنتیکی CRISPR توسعه یافته و به شیوه ای اخلاقی و ایمن مورد استفاده قرار می گیرد. (در ماه می، سازمان بهداشت جهانی دستورالعمل ویژه ای را برای انجام تحقیقات مسئولانه در مورد پشه های اصلاح شده منتشر کرد.)
در حالی که این روش جدید در حال شکل یافتن است، ایالات متحده به تلاش های داخلی خود برای مبارزه با مالاریا از طریق طرح ریاست جمهوری برای مبارزه با مالاریا ادامه می دهد. تمرکز این طرح بر افشاندن حشره کش ها و ارایه دارو و توری های پشه بند به مناطق در معرض خطر قرار دارد. هدف کمپین بین المللی مبارزه با مالاریا ریشه کنی مالاریا تا سال ٢۰۵۰ است.
این مقاله قبلاً در ۲۱ آوریل ۲۰۱۷ منتشر شده بود.
