مبارزه مکزیکو سیتی با آلودگی هوا طی دهه های متوالی راهبردهای مؤثری را برای بهبود کیفیت هوا به شهرهای سرتاسر جهان عرضه می کند.
از سال های دهه ۱٩٩٠ به این سو، دولت مکزیک یک برخورد همه جانبه به نام ProAire با این موضوع داشته که برنامه های پی در پی ای که موجب کاهش چشمگیر دی اکسیدکربن و دیگر آلاینده ها شده اند را در بر می گیرد. کوشش های مکزیکو سیتی سبب شدند که در سال ٢٠۱۳ جایزه کیفیت هوا از جانب گروه رهبری آب و هوای شهرها به نام C40 به آن شهر تعلق گیرد. گروه یاد شده یک شبکه بین المللی متشکل از ٧۵ کلان شهر را که با مسائل مشابه زیست محیطی مواجه هستند و برای یافتن راه حل با یکدیگر همکاری می کنند در برمی گیرد.
انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از حرکت اتومبیل ها و فعالیت های صنعتی- دی اکسیدکربن، دی اکسید گوگرد، اکسید نیتروژن، اوزون – همراه با ذرات میکروسکوپی، منابع اصلی آلودگی هوا در مکزیکو سیتی شمرده می شوند. این اجزاء ریز مایع و جامد که از انتشارات اتومبیل ها و فعالیت صنعتی، آتش سوزی ها، دوده و گرد و غبار به وجود آمده اند، تأثیر مرگباری بر سلامت انسان به جای می گذارند و حذف آنها از جو کار دشواری است.
آلودگی در اثر عامل جغرافیایی نیز تشدید می شود. ناحیه کلان شهر مکزیکو سیتی خود شهر و ایالت ها و شهرهای پیرامون آن را در دره مکزیک شامل می شود. در حدود ٢۱ میلیون نفر در ارتفاع ٢٫٢۴٠ متری از سطح دریا بر روی دشتی که به وسیله کوه ها احاطه شده در دهانه یک آتشفشان باستانی که انتشارات را در خود محبوس می سازد، زندگی می کنند. اکسیژن کمتر در چنین ارتفاعی کارآیی موتورهای اتومبیل را کاهش می دهد، به همین دلیل آنها در مقایسه با نقاط دیگر گازهای آلاینده بیشتری منتشر می کنند. بدتر از آن هوای گرم در بالای دره که “لایه غیر متغیر” خوانده می شود آلودگی را در خود محبوس می سازد.
چه راه حلی کارآیی دارد؟
گیلرمو ولاسکو، مدیر سیاستگذاری همایش تحقیقات زیست محیطی Centro Mario Molina می گوید، حرکت خودرو ها در امتداد خطوط تعیین شده توسط استان ها به همکاری دولت فدرال و دولت های محلی اهمیت اساسی می بخشد. بنا به گفته وی، “البته انتشارات از یک طرف به طرف دیگر می روند، بنا بر این همکاری [دولت ها] با یکدیگر حائز اهمیت است.” وادار ساختن مقامات از حوزه های قضایی گوناگون به همکاری یکی از بزرگترین دست آوردهای برنامه ProAire بوده است.
توسعه حمل و نقل همگانی، وارد ساختن دستگاه های مُبَدّل تسهیل کننده و بنزین بدون سرب برای کاستن از میزان انتشارات، اجباری کردن بازرسی دو ساله اتومبیل ها از نظر انتشار گاز و بستن پالایشگاه ریمکس، به اضافه نظارت دقیق، از جمله راهبردهای مؤثر ProAire به شمار می روند. محدود ساختن یک روز در هفته مسافرت – “No hoy circula” – یکی دیگر از راهبردهایی بود که تا هنگام افزایش تعداد اتومبیل ها کاری آیی داشت.
ولاسکو می گوید: “مکزیکو سیتی تا به حال یک داستان موفقیت آمیز بوده است. شهر تأسیسات زیربنایی خود را به موازات تغییر عادات رانندگی مردم بهبود بخشیده است. ولی افزایش آلودگی و آثار ناشی از افزایش عبور و مرور اتومبیل ها و فعالیت صنعتی به این معنی است که برای پاکیزه نگهداشتن هوا در آینده نزدیک به کوشش های جدی تری نیاز خواهد بود.
گام های بعدی
راهبردهای جدید ProAire تا سال ٢٠٢٠ تداوم خواهند داشت و سبز کردن هر چه بیشتر مجموعه وسایل نقلیه شهری را با به کارانداختن مترو بوس و برنامه دوچرخه سواری مشترک به نام “Ecobici” در بر می گیرند. جنگل آفرینی دوباره و ایجاد نواحی سبز به همان اندازه انرژی تجدید پذیر به پاک شدن هوا کمک خواهند کرد. و از نظر ولاسکو، تجدید ساختار شهر به صورتی که مردم “در فواصل نزدیکتری با محل کار خود زندگی کنند، نیز به این منظور کمک خواهد کرد.”
نظر سنجی ها نشان داده اند که مردم نیز آلاینده های عمده ای هستند که دست کمی از اتومبیل ها و فعالیت صنعتی ندارند. آموزش دادن این نکته به مردم که چگونه می توانند آلودگی هوا را کاهش دهند به عقیده ولاسکو یکی از اولویت ها خواهد بود.
ولاسکو می گوید، جز در صورتی که راهبردها با جدیت به اجرا گذاشته شوند “واقع گرایانه ترین چیزی که شما شاهدش خواهید بود حفظ وضع موجود است. وضع بدتر از این نخواهد شد ولی بهبود هم نخواهد یافت.” به گفته او، توسعه فناوری مانند سوخت های جایگزین بخشی از راه حل هستند، ولی برای حفظ تحرک “ما هم اکنون به اقدامی جسورانه نیاز داریم.”
