از میدان تایمز نیویورک که سوار مترو شوید، ۳۰ دقیقه بعد به محله فارتست هیلز در کویینز می رسید، محله ای که به خاطر جامعه کامیاب یهودیان بخارایی اش شناخته می شود. جمعیت یهودیان بخارایی ساکن فارست هیلز و محله های مجاور ریگو پارک و کیو گاردنز، تقریبا به ۵۰ هزار نفر می رسد.
بخارایی ها اغلب از ازبکستان و تاجیکستان مهاجرت کرده اند، دائم با همسایگان خود در کویینز درتعامل هستند، ازجمله آسیایی ها، هیسپانیک ها، و آمریکایی های آفریقایی تبار. روابط مثبت با مسلمانان محل که بسیاری از آنها نیز از آسیای مرکزی به آنجا آمده اند، برای جامعه بخارایی های کویینز باعث افتخار و سربلندی است. یک جشنواره بهداشت با حضور مسلمانان و یهودیان، از جمله برنامه های میان مذهبی است که در آن پزشکان به طور رایگان مردم را معاینه می کنند.
“یهودیان و مسلمانان انسان های خوبی هستند که می خواهند سخت کار کنند و خوب زندگی کنند. ما اینجا روابط خوبی داریم و به این موضوع افتخار می کنیم.”
دکتر زویا ماکسومووا با اشاره به یهود ستیزی های گذشته در آسیای مرکزی، گفت: “ما خشم به دل نمی گیریم.” او افزود: “یهودیان و مسلمانان انسان های خوبی هستند که می خواهند سخت کار کنند و خوب زندگی کنند. ما اینجا روابط خوبی داریم و به این موضوع افتخار می کنیم.”
برادوِی بخارایی
خیابان صد و هشتم در کویینز را عموما “برادوی بخارایی” می نامند که بی دلیل هم نیست. این خیابان پر از رستوران های بخارایی است که مشتریان بخارایی و غیر بخارایی را به خود جلب می کنند. رستوران هایی مانند رستوران کینگ دیوید و دامیکل هر شب پر از بخارایی هایی هستند که یا وصلتی را جشن می گیرند یا با افروختن شمع های یادبود، یاد و خاطره بستگان از دست رفته را زنده می کنند.
موسیقی در فرهنگ بخارایی اهمیت ویژه ای دارد و برخی از برجسته ترین هنرمندان موسیقی کلاسیک آسیای مرکزی، ساکن نیویورک هستند و در همانجا برنامه اجرا می کنند. بوریس نکتالوف، یک وکیل، در این باره می گوید: “امیر بخارا در روزگار قدیم بهترین خوانندگان را به دربار خود می آورد که ترانه های سنتی شش مقام می خواندند و بیشتر این خوانندگان از یهودیان بخارایی بودند.”
موسیقی شش مقام آمیزه ای است از تأثیرات موسیقایی فرهنگ های یهودی و اسلامی و اشعار با ملودی سازهای خاص این سبک با موسیقی اجرا می شوند. این سبک موسیقی توسط استادان بخارایی و ازبک در سالن های معتبر نیویورک همچون کارنگی هال اجرا شده و در فهرست سرمایه های غیرمادی جهان سازمان یونسکو به ثبت رسیده است.
بخارایی ها برای سنت های یهودی اهمیت قایلند و جشن سایه بان ها (سوکوت) از این قاعده مستثنی نیست. یهودیان برای بزرگداشت سوکوت، از هر پیشینه ای که باشند، در حیاط یا حتی ایوان های ساختمان های مسکونی سوکا می سازند.
از مراکز حیات اجتماعی محله فارست هیلز، ساختمان چند طبقه مزین مرکز انجمن یهودیان بخارایی است که یک کنیسه یهودی ارتدکس، اتاق های جلسه، سالن های اجتماعی، یک مرکز سالمندان، دفتر مرکزی روزنامه بخاریان تایمز، و کنگره یهودی بخارایی را در خود جا داده است.
رویدادهای فرهنگی شرکت کنندگان را از فراسوی کویینز به خود جذب می کنند. برای مثال، شب کمدی یهودیان بخارایی برنامه ای است که با شرکت کمدین های برجسته اسراییل همه ساله برگزار می شود. موزه یهودیان بخارایی واقع در محله اِلمهِرست در کویینز، مجموعه ای قابل توجه متشکل از بیش از دو هزار شیء، ازجمله سازهای موسیقی، کتاب هایی به زبان بخارایی و یک تورات ۴۰۰ ساله را در بر می گیرد.
دکتر زویا ماکسومووا: در خدمت زنان و عاشق زندگی
دکتر زویا ماکسومووا در مطب رادیولوژی خود در پارک میدان یونیون در منهتن، با تخصص در ماموگرافی و تصویربرداری از بدن در خدمت زنان است.
ماکسومووا در بیرون از مطب خود نیز به زنان کمک می کند، اما این بار در نقش رئیس سازمان اِستِر ها مالکا – سازمانی غیرانتفاعی و وابسته به کنگره یهودیان بخارایی که با هدف اتحاد، آموزش و توانمندسازی زنان یهودی از هر قومیتی که باشند فعالیت می کند. ماکسومووا به این منظور در انتشار مجله دنیای بانوان همکاری دارد. او این مجله را نخستین ماهنامه چاپ ایالات متحده برای زنان روسی زبان می خواند. این مجله در جوامع روسی زبان مناطق مختلف نیویورک و نقاط دیگر خواننده دارد.
ماکسومووا می گوید: “در آمریکا زنان جامعه ام را می بینم که در پی تحصیلات و فرصت های بیشتری هستند. این کشوری است که می توانید در آن به هر جایی که می خواهید برسید – کافی است که تلاش کنید، درس بخوانید و انسان خوب و درستکاری باشید و می توانید به هر چه می خواهید برسید. من به خاطر همه این فرصت هایی که این کشور در اختیار من، فرزندانم و شوهرم قرار داده سپاسگزارم.”
بوریس نکتالوف: ارتباط با جامعه
بوریس نکتالوف به مرکز اجتماعی یهودیان بخارایی فارست هیل که وارد می شود، با کارکنان مرکز و اعضای دیگر آن به زبان روسی سلام می کند، و با آنها دست می دهد یا آنها را در آغوش می گیرد. این وکیل مدافع ۳۱ ساله پرونده های جنایی از اعضای متعهد جامعه سرزنده و بانشاط یهودیان بخارایی یهودی نیویورک است. سازماندهی برنامه های مختلف، مشارکت در امور سیاسی محلی، و کمک به پدرش رافائل نکتالوف، سردبیر روزنامه بخاریان تامیز در یافتن موضوعات داغ برای تهیه مقاله از جمله فعالیت های او است.
این وکیل جوان متولد ازبکستان است و نزدیک در هشت سالگی به همراه والدین، برادر و مادر بزرگش به ایالات متحده مهاجرت کرد. او مانند بسیاری دیگر از یهودیان بخارایی آمریکا به سه زبان انگلیسی، روسی و بخارایی به راحتی صحبت می کند.
نکتالوف می گوید: “بخارایی زبانی کاملا مجزا است. بخارایی برای ما مانند ییدیش برای یهودیان اشکنازی اروپا است. ییدیش مخلوطی از آلمانی و عبری است، اما بخارایی گویشی فارسی است که با عبری و کمی روسی قاطی شده است.”
.
نکتالوف در دانشکده باروچ دانشگاه سیتی نیویورک تحصیل کرد و در سال ٢۰۱٢ از رشته حقوق دانشگاه ایالتی نیویورک در بوفالو فارغ التحصیل شد. او روزهای خود را صرف خدمت به موکلان خود در کویینز می کند.
نکتالوف برای ریشه و تبار یهودی بخارایی خود ارزش قایل است. بستگان او در احداث مرکز انجمن یهودیان بخارایی در کویینز نقش داشتند، و جد پدری اش نخستین انجمن یهودیان بخارایی را در اورشلیم سازماندهی کرد.
او می گوید، “به زودی قرار است یک ‘روز نکتالوف’ را برگزار کنیم تا همه اعضای فامیل نکتالوف که همدیگر را ندیده اند با هم آشنا شوند.”
نکتالوف با همه ارتباطات و علایقی که در درون و بیرون از جامعه یهودیان بخارایی دارد، زندگی پر مشغله ای دارد.
او می گوید: “آنقدر وقت صرف کار کردن در درون جامعه می کنم که بعضی وقت ها از خودم می پرسم که برای سرگرمی چه کار می کنم. اما یکی از دوستانم در دانشکده حقوق چیزی گفت که با آن موافقم: اگر ساعت ۸ شب است و مطمئن نیستی که مشغول کار هستی یا سرگرمی، حتما کارت درست است.”
