یک انقلاب علمی آرام که ما را به تغذیه جهان نزدیکتر می کند.
دانشمندان و کارآفرینان با ایجاد تغییر در شیوه های رویاندن مواد غذایی در حال آماده کردن کشاورزی برای یک انقلاب سبز دیگر هستند. امروزه، کشاورزان آمریکایی می توانند از طریق داده های “کشاورزی دقیق” که توسط ماهواره و حسگرهای هواپیماها که به کامپیوترهای نصب شده روی تراکتورها انتقال می یابند، در ظرف چند دقیقه از بهترین عمق و فاصله برای کاشتن بذرها آگاهی یابند.
دیگر نوآوری ها شامل روش های جدید آبیاری، استفاده از پهپادها برای مدیریت آب و آفات، کاشت بذرهای مقاوم در برابر خشکسالی و آفات، ساختن گلخانه در آسمان خراش ها و مزارع پرورش ماهی هستند. برخی از نویدبخش ترین پژوهش ها و فناوری های کشاوزی در حال حاضر در غرفه ایالات متحده در نمایشگاه جهانی ٢٠۱۵ میلان در معرض نمایش قرار دارند.
از آزمایشگاه تا سر سفره
بنا به گفته مارک روزگرانت، از مؤسسه پژوهش های بین المللی سیاستگذاری غذا (IFPRI) که در واشنگتن مستقر است، هرچند برخی از فناوری های پیشرفته کشاورزی هنوز به طور گسترده مورد استفاده قرار ندارند، “دانش و فناوری تأثیر عمده ای در کاهش گرسنگی و سوء تغذیه در سراسر جهان به جا خواهند گذاشت.”
طبق گزارشی از سوی این مؤسسه که در ٢٠۱۴ انتشار یافت، نوآوری در عرصه کشاورزی می تواند بازدهی محصولات را در سطح جهانی تا دو سوم بالا ببرد و بهای مواد غذایی را تا سال ٢٠۵٠ به نصف برساند. این امر می تواند، علیرغم اثرات منفی گرمایش جهانی بر کشاورزی، به دنیا در تولید غذای کافی به منظور تغذیه جمعیت نه میلیارد نفری پیش بینی شده یاری دهد.
اما کارشناسان می گویند افزایش تولید مواد غذایی در مناطقی که از بیشترین توان بالقوه برای بالابردن بازدهی محصولات برخوردارند و در وهله اول در آفریقا، مستلزم یک انقلاب سبز است. با آن که بیش از نیمی از زمین های قابل کشت استفاده نشده در آفریقا قرار دارند، محصولی که کشاورزان آفریقایی در هر هکتار تولید می کنند در مقایسه با کشورهای پیشرفته هفت بار کمتر است.
فناوری پیشرفته برای تولید بذرهای قابل کشت در مزارع توسعه نیافته
انتقال فناوری از جهان توسعه یافته به کشورهای در حال توسعه آسان نخواهد بود. برای مثال، کشاورزی دقیق به تجیهزات گران قیمت با فناوری بالا و تأسیسات زیربنایی پیشرفته برای ارتباطات از راه دور نیاز دارد. پس این نوع کشاورزی بیشتر در مزارع وسیع بازرگانی منطقی جلوه می کند- در حالیکه اکثر مزارع کشورهای در حال توسعه کوچک هستند.
اما به نظر جوزف لویس، مدیر مرکز غذای جهانی در دانشگاه کالیفرنیا در دیویس، کشاورزان در کشورهای در حال توسعه می توانند بعضی از نوآوری های کشاورزی را وقتی که ساده تر و ارزان تر و آسان تر شدند به کار بندند. از نمونه های این نوآوری ها می توان به حسگرها برای انداه گیری رطوبت خاک و محتوای مغذی آن و نیز ابزارهای ارزان قیمت برای آبیاری قطره ای اشاره کرد. سیستم های آبیاری قطره ای که از آب افشان ها ارزان ترند، آب را از طریق لوله های زهکش تعبیه شده در زیر سطح خاک مستقیما به ریشه های محصول می رسانند.
دولت اوباما به منظور افزایش تولید مزارع کوچک و درآمد خرده کشاورزان از راه تحقیق و فناوری، طرح تغذیه آینده، مشارکتی با نوزده کشور در آفریقا، آمریکای لاتین و آسیا را راه اندازی کرد.
لویس می گوید، دولت های کشورهای در حال توسعه می توانند فناوری های عالی را با پیگیری وضع مقررات مساعد به حال کسب و کارها و سیاست های سرمایه گذاری خارجی رواج دهند و شیوع روش های جدید کشاورزی را تقویت کنند.
در بعضی موارد، احتمال این که رویکردهای نوآورانه با استفاده از فناوری ساده کاربرد وسیعی پیدا کنند زیاد است. برای مثال، شرکت اسراییلی تال- یا، سینی هایی می سازد که شبنم را جذب می کنند و آنها را به مزرعه ها انتقال می دهند. این فناوری ساده برای مناطق نیمه خشک و خشک مناسب به نظر می رسد. بنا بر آنچه که در تارنمای این شرکت آمده، این روش هم اکنون توسط کشاورزان در ایالات متحده، چین، شیلی، گرجستان، سری لانکا و استرالیا به کار می رود.
طبق گزارش IFPRI فناوری هایی که امکان بالقوه استفاده از آنها در کشورهای در حال توسعه در بیشترین حد هستند، عبارتند از کشاورزی بدون شخم (یعنی پروراندن محصول بدون شخم زدن زمین)، استفاده مؤثرتر از کودها، کاشتن محصولات مقاوم در برابر گرما، محافظت محصولات از علف های هرز، حشرات و آفت ها.
به گفته روزگرانت، انواع بذرهای نوآورانه به احتمال زیاد بیشترین کمک را به افزایش بازدهی و درآمد کشاورزان در کشورهای در حال توسعه می کنند. دلیلش هم این است که حمل و توزیع آنها نسبتا آسان است.
در حال حاضر، دو میلیون کشاورز آفریقایی از ذرت مقاوم در برابر خشکسالی که توسط ایالات متحده تولید شده استفاده می کنند، و چهار میلیون کشاورز آسیایی بذرهای برنج مقاوم در برابر سیل را که توسط پژوهشگران آمریکایی تولید شده استفاده می کنند.
جلوگیری از اتلاف محصولات برداشت شده
پژوهشگران و نوآوران فنی بسختی در پی یافتن راه هایی برای کاستن از اتلاف موادغذایی بعد از برداشت محصول هستند. بنا بر بعضی برآوردها، نزدیک به ۶٠ در صد محصولات جمع آوری شده به دلیل شیوه های نامناسب کشاورزی، به ویژه از نظر انبارداری و در نتیجه فقدان زیرساخت های کافی برای حمل محصولات به بازار تلف می شوند.
استفاده از انبارهای کوچک و فناوری سرد نگهداشتن محصولات – مانند بهبود سیلوهای گلی، سیلوهای فلزی و سرد نگهداشتن محصول از طریق تبخیر- می تواند به حفظ کیفیت و قابلیت عرضه به بازار محصولات برداشت شده در نقاطی که به انبارهای متعارف یا برق دسترسی ندارند کمک کند. لویس همچنین به خشک کردن میوه ها و سبزیجات در مزرعه به عنوان راه دیگری برای حفظ ارزش بازار محصولات اشاره می کند.
لویس می گوید: “چنین راه هایی نه تنها برای حصول اطمینان از تازگی محصول اهمیت دارند بلکه به کشاورزان امکان می دهند که محصول را تا وقتی قیمت آن خوب است، به بازار برسانند.”
نرم افزارهای اینترنتی و موبایل می توانند به کشاورزان برای یادگرفتن بهترین شیوه های کار و فناوری های جدید و مناسب و به اشتراک گذاشتن دانسته ها و ارتباط با بازار یاری دهند.
روزگرانت می گوید، شما نمی توانید با تلفن همراه محصول تولید کنید ولی می توانید با آن سریع تر از راه های متعارف و شماره های فرعی تلفن، به کشاورزان اطلاع رسانی کنید. بنا به گزارش ٢٠۱۳ مک کینزی، اینترنت به افزایش بازدهی کشاورزان در آفریقا به میزان سه میلیون دلار در سال کمک می کند.
شرکت های نوبنیاد فناوری محلی در بوتسوانا، کنیا، و دیگر کشورهای آفریقایی می کوشند تا با کمک نرم افزارهایی که بیماری های دامی را تشخیص می دهند؛ برای کاشت محصول و یافتن بازار بالقوه با کشاورزانی که در نقاط دوردست زندگی می کنند ارتباط برقرار سازند.
ولی بنا به اظهار روزگرانت، نوآوری در زمینه روش ها و فناوری های بهبود کشت نامحدود نیست. برای کاستن از موارد اتلاف محصول بعد از برداشت، بهبود ترابری و تأسیست زیربنانی مربوط به برق در آفریقا و جنوب آسیا مورد نیاز است.
آیا برای این منظور نرم افزاری وجود دارد؟ نه هنوز.
