Çin Komünist Partisi (ÇKP), Kuran okumak veya yurtdışında yaşayan bir aileyi telefonla aramak gibi, Çin Halk Cumhuriyeti yasalarına göre izin verilen davranışları dayanak alarak Uygurları tutuklamak için büyük verileri ve gözetleme tekniklerini kullanıyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütünün yeni raporunda, ÇKP’nin tutuklanma potansiyeli olan Uygurları belirlemek için gözetleme kameralarından, cep telefonlarından, polis kontrol noktaları ile diğer kaynaklardan gelen verileri incelemek için Entegre Ortak Operasyon Platformunu (IJOP) kullandığını belirtiyor.

“Çin: Büyük Veri Programı, Sincan Müslümanlarını Hedef Alıyor ” başlıklı Rapor, HRW’nin Aksu İli’nde 2.000’den daha fazla tutuklunun bulunduğuna dair sızan bir listeye ilişkin analizine dayanıyor ve Rapor’da, listedeki tutukluların büyük çoğunluğunun şiddet içermeyen davranışları nedeniyle fişlendiği tespiti yapılıyor.

HRW’nin Çin araştırmacısı Maya Wang, 9 Aralık’ta yayınladığı raporda, “Aksu Listesi, Çin’in Sincan’daki Türk Müslümanlara yönelik acımasız baskılarının teknolojiyle nasıl desteklendiği hakkında daha fazla bilgi sağlıyor” diyor.

Wang, “Çin hükümeti, IJOP’u derhal kapatmalı, topladığı tüm verileri silmeli ve Sincan’da keyfi olarak tutuklanan herkesi serbest bırakmalıdır” diye ekliyor.


Maya Wang
Bugün, @hrw, Sincan, Aksu Eyaletinden 2.000’den fazla tutuklunun bulunduğuna dair sızan bir listedeki bilgiler bazında yeni bir araştırma yayınladı. “Aksu Listesi”, tutuklanacak kişilerin, Sincan’ın büyük veri sistemi olan Entegre Ortak Operasyonlar Platformu yardımıyla nasıl seçildiğini gösteriyor.
Çin: Büyük Veri Programı Sincan Müslümanlarını Hedefliyor
Hrw.org

2017’den bu yana, ÇKP 1 milyondan fazla Uyguru ve ağırlıkla Müslüman olan diğer etnik azınlık gruplarının mensuplarını, dinlerinden ve etnik kimliklerinden vazgeçmeye ve ÇKP’ye bağlılık yemini etmeye zorlandıkları Sincan’daki kamplarda gözaltına alıyor.

Aksu Listesi, 2.000’den fazla tutuklunun kimliklerini ve ÇKP’nin bu insanları tutuklama nedenlerini ortaya koyuyor. Sincan’da seyahat etmek veya yurtdışında yaşayan bir akrabayla telefonda konuşmaktan 1980’den sonra doğmuş olmaya kadar birçok gerekçeyle insanlar tutuklanabiliyor.

HRW, IJOP’tan yararlanılarak tutuklanmak üzere bir kişinin tespitinin ardından, polis veya diğer idari yetkililerin, Çin Anayasası’na aykırı olarak savcıları veya mahkemeyi dahil etmeden tutuklama kararları verdiklerini söylüyor. Aksu İli nüfusunun yüzde 80’i Uygurlardan oluşuyor; listede yer alan tutukluların tamamı da Uygur.

Rapor’da “Sincan’daki Türk Müslümanların kitlesel olarak takip edilmesi ve keyfi tutuklanmalarının, Çin Anayasası’nı ve uluslararası insan hakları hukuku kapsamındaki temel hakları ihlal ettiği” ifade ediliyor.

Amerika Birleşik Devletleri Temmuz ayında, Sincan’da yaşanan ciddi boyutlardaki insan hakkı ihlalleri ile bağlantılı olan ÇKP yetkililerine ve kuruluşlarına yönelik yaptırımları onayladı ve insan hakkı ihlalleri ile bağlantılı kitlesel gözetim programlarına destek sağlayan şirketlere belirli teknolojilerin ihracatını da kısıtladı.

Dışişleri Bakanı Michael R. Pompeo 10 Aralık’ta yaptığı bir konuşmada: “Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti, Çin’de yaşayan insanlara karşı uluslararası düzeyde kabul görmüş düşünce, vicdan ve din veya inanç özgürlüğü hakkını ihlal etmenin de içinde bulunduğu dehşet verici ve sistematik tacizler gerçekleştirirken dünya bunu görmezden gelemez” dedi.

RELATED ARTICLESMORE FROM AUTHOR